Homosisteinin vasküler sistem üzerine etkileri

Homosistein metiyonin metabolizmasında ara ürün olarak oluşan ve kükürt içeren bir aminoasittir. Homosistein metabolizmasında B12 ve B6 vitamini kofaktör olarak, folik asit metil vericisi olarak görev almaktadır. Normal populasyonda homosisteinin açlık kan düzeyi 5 -15 omol/L kadardır. 15 omol/L üzerindeki değerler hiperhomosisteinemi olarak bilinmektedir. Klinik ve deneysel çalışmalar ile anormal yüksek homosistein düzeylerinin tam olarak bilinmeyen mekanizma ile homosistinürik ve hiperhomosisteinemik hastalarda aterojenik ve trombotik eğilimden sorumlu olduğu ortaya konmuştur. Bugün homosisteinin koroner, serebral ve periferik ateroskleroz için bağımsız bir risk faktörü olduğu kabul edilmektedir. Endüstriyel toplumlarda en çok rastlanan ölüm nedeni olan kardiovasküler hastalıklar ve ateroskleroz için kanda yüksek kolesterol seviyesi, hipertansiyon, diyabet ve sigara kullanımı yüksek risk faktörleri olarak belirlenmiştir. Bu risk faktörlerinin %50 oranında etkili olduğunun gösterilmesi, başka risk faktörlerinde bulunduğunu açıkça belirtmektedir. Diyabet, özellikle ciddi vasküler komplikasyonların geliştiği metabolik bir hastalıktır. Her biri ayrı ayrı prematür ve artmış vasküler hastalıkla birlikte olan diyabet ve hiperhomosisteinemi arasındaki ilişkiyi araştırmaya yönelik olarak bu çalışma planlanmıştır. AKŞ, TKŞ, HbA1c, trigliserit, kolesterol, LDL-K, HDL-K, homosistein, B12 vitamini, folik asit düzeyleri ve SOD, Katalaz aktivitesi ölçülmüştür. AKŞ, TKŞ, trigliserit değerleri Technicon Dax cihazında, HbA1c ve HDL-K değerleri Hitachi 704 analizörlerde belirlenmiştir. Serum homosistein düzeyleri HPLC'de kramotografik olarak, B12 vitamini ve folik asit RIA tekniği ile SOD ve Katalaz aktivitesi enzimatik kinetik olarak ölçülmüştür. Bu çalışmada serum homosistein düzeyleri diyabetli grupta, kontrol grubundan, komplikasyonlara göre değerlendirildiğinde ise makrovasküler ve mikrovasküler komplikasyonu olan diyabetlilerin serum homosistein düzeylerinin komplikasyonu olmayan diyabetlilerden ve sağlıklı bireylerden anlamlı daha yüksek (p<0,05) olduğu, homosistein düzeylerinin yaşla değişmediği ve kadın-erkek arasında homosistein değerleri açısından fark olmadığı saptanmıştır. Ancak homosistein düzeyleri ile B12 vitamini ve folik asit düzeyleri arasında diğer çalışmalarda olduğu gibi negatif bir kolerasyon gözlenmemiştir. Antüoksidanların etkisini araştırmak amacıyla incelenen serum SOD aktivitesi hastalarda düşük, Katalaz aktivitesi ise yüksek olarak bulunmuştur. Diyabetin vasküler komplikasyonlarından sorumlu olabileceği düşünülen homosisteinin, metabolizmasını diyabette oluşan serbest radikal artışı gibi B12 vitamini ve folik asit düzeylerinden başka faktörlerin de etkileyebileceği sonucuna varılmıştır.