Kuvöz ve radyant ısıtıcı ortamında, topuktan kan alma işleminin yenidoğanların fizyolojik parametrelerine ve ağrı ve stres düzeylerine etkisi
Küçük Resim Yok
Tarih
2024
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Ege Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Giriş: Doğumdan itibaren ilk 28 gün olarak tanımlanan yenidoğan döneminde en sık hastane yatış nedenlerinden biri İndirekt Hiperbilirubinemi (IHB)'ye bağlı yenidoğan sarılığıdır. Yenidoğanların tedavi amaçlı yatırıldıkları Yenidoğan Yoğun Bakım Üniteleri (YYBÜ); yoğun tıbbi bakıma ihtiyaç duyan yenidoğanların tedavilerinin yapıldığı, gerektiğinde devamlı yaşam desteği ve yoğun bakım olanaklarının sağlandığı birimlerdir. YYBÜ'nde yenidoğanlar, ısı kontrolünü sağlamada kuvöz veya radyant ısıtıcılı yatak sistemlerinde yatmaktadır. İHB tanısı ile YYBÜ'lerinde yatan yenidoğanların en sık maruz kaldığı işlem bilirubin seviyelerinin takibi için topuk kanı alınmasıdır. Bu çalışma, kuvöz ve radyant ısıtıcı ortamında topuktan kan alma işleminin yenidoğanların fizyolojik parametreleri ile ağrı ve stres düzeylerine etkisini ortaya koymak amacıyla yapılmıştır. Gereç yöntem: Dr. Behçet Uz Çocuk Hastanesi YYBÜ'de, Haziran 2023 – Aralık 2023 tarihleri arasında yapılan randomize kontrollü bir çalışmadır. Topuk kanı alımı işlemi süresince, 2500-4000 gr ağırlığında ve 37-41 doğum haftasında olan, İHB tanılı 36 radyant ısıtıcı ortamı, 36 kuvöz ortamı olmak üzere toplam 72 yenidoğan gözlenmiştir. Veriler, Bilgilendirilmiş Gönüllü Onam Formu, Yenidoğan Tanıtıcı Bilgi Formu (Ek 1), Yenidoğan İzlem Formu (Ek 2) kullanılarak toplanmıştır. İstatistiksel analizler SPSS Version 25.0 kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Nümerik değişkenlerin (Ateş, SpO2, Kalp Tepe Atımı (KTA)) analizinde gruplar arası ve ölçüm zamanları arası farklılığı, etkileşimi değerlendirmek amacıyla Tekrarlayan ölçümlerde varyans analizi kullanılmıştır. Ölçüm zamanları arasındaki ikili karşılaştırmalarda Bonferroni Testi kullanılmıştır. İlk ölçüm 2 grup arasında Bağımsız İki Grup t-Test ile karşılaştırılırken 2. ve 3. ölçümlerin karşılaştırılmasında Kovaryans Analizi kullanılmıştır. Ağrı skorlarının analizinde Brunner-Langer kullanılmıştır. Brunner-Langer sonrası zamanlar arası ikili karşılaştırmalarda Benjamini correction uygulanmıştır. Ağrı skorlaması yapan iki gözlemci arasında farklılık Wilcoxon İşaretli Mertebeler Testi ile karşılaştırılmıştır. Gözlemciler arası uyum Weighted Kappa2 analizi ile incelenmiştir. Tüm analizlerde anlamlılık düzeyi 0.05 olarak belirlenmiştir. Bulgular: Kuvöz ve radyant ısıtıcı grupları arasında yenidoğanların ölçülen tüm parametreler açısından iki grup arasındaki fark istatistiksel olarak anlamlı değildir (p>0,05). Kuvözde ve radyant ısıtıcı ortamında, yenidoğanların fizyolojik parametreleri ve ağrı stres puanlarını karşılaştırıldığında, ağrı stres puanlarında, SpO2 ve KTA düzeylerinde anlamlı bir fark olmadığı (p>0,05) ancak vücut ısısında radyant ısıtıcı ortamında kuvöz ortamına göre anlamlı düzeyde bir artış (p<0,05) olduğu saptanmıştır. İki grupta da topuk kanı alma işlemi süresince, tüm parametrelerin ölçüm zamanları (öncesi, sırası, sonrası) arasında vücut ısısı, SpO2, KTA, ağrı ve stres düzeylerinin değişimi açısından fark anlamlı bulunmuştur (p<0,05). Sonuç: Radyant ısıtıcı ortamında, kuvöz ortamına göre vücut ısısında anlamlı bir yükselme görülse de yenidoğanın fizyolojik parametrelerini etkileyecek yaşamsal bir öneme sahip olmadığı görülmektedir. İnvaziv ve travmatik bir işlem olan topuktan kan alımı sonrası yenidoğanın fizyolojik parametreleri ile ağrı ve stres düzeyinin işlem öncesi stabil durumuna dönmesi için yakın takip edilmesi ve biraz süre tanınması, araştırma sonuçlarımızın ileride yapılacak çalışmalar için temel oluşturması, yapılacak çalışmalarda farklı yöntemlerin denenmesi/uygulanması, yenidoğanların YYBÜ'nde bulundukları bakım ortamına yönelik kullanım rehberlerinin hazırlanması ve protokollerin oluşturulması önerilebilir.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Kuvöz, radyant ısıtıcı, yenidoğan, ebe, ağrı ve stres., Incubator, radiant heater, newborn, midwife, pain and stress.
