Algılanan ebeveynlik biçimleri, bağlanma biçimleri, erken dönem uyumsuz şemalar ve psikolojik farkındalık arasındaki ilişkiler

Psikolojik farkındalık: kişinin davranışlarını ve deneyimlerini anlayabilmek amacıyla düşünce, duygu ve eylemleri arasındaki ilişkileri anlama kapasitesi şeklinde tanımlanmaktadır. Mevcut çalışmada psikolojik farkındalık kapasitesi açısından belirleyici olduğu düşünülen algılanan ebeveynlik biçimleri, yetişkin bağlanma biçimleri ve erken dönem uyumsuz şemalara yer verilmiş ve bu değişkenlerin psikolojik farkındalıkla olan ilişkisi araştırılmıştır. İlk olarak, söz konusu değişkenlerin psikolojik farkındalık düzeylerine göre (düşük veya yüksek) farklılaşıp farklılaşmadığı incelenmiştir. Ardından, bu değişkenlerin psikolojik farkındalığı yordama gücü tespit edilmiştir. Son olarak, yetişkin bağlanma biçimleri ve psikolojik farkındalık arasındaki ilişkide erken dönem uyumsuz şemaların aracılık rolleri incelenmiştir. Bu doğrultuda 393 katılımcılıya uygun örnekleme yoluyla ulaşılmıştır. Veri toplama araçları olarak, Sosyodemografik Bilgi Formu, Psikolojik Farkındalık Ölçeği, Yakın İlişkilerde Yaşantılar Envanteri-II, Young Ebeveynlik Ölçeği, Young Şema Ölçeği-Kısa Form 3 kullanılmıştır. Bulgular, erken dönem uyumsuz şemaların ve bağlanma biçimlerinin psikolojik farkındalık düzeylerine göre farklılaştığı göstermektedir. Ebeveynlik biçimleri açısından ise yalnızca babaya ilişkin aşırı koruyucu/evhamlı ebeveynlik açısından farklılaşmaya rastlanılmıştır. Regresyon analizi sonuçları, babaya ilişkin aşırı koruyucu/evhamlı ebeveynliğin, yetişkin bağlanma biçimlerinin ve erken dönem uyumsuz şemaların psikolojik farkındalığın anlamlı yordayıcısı olduğunu ortaya koymuştur. Aracılık analizi sonuçları ise yetişkin bağlanma biçimleri ve psikolojik farkındalık arasındaki ilişkide erken dönem uyumsuz şemaların aracılık rollerinin anlamlı olduğunu ortaya koymuştur. Bulgular literatür bağlamında tartışılmıştır.

Psychological mindedness is defined as the capacity to understand the relationships between thoughts, feelings and actions in order to understand one's behaviors and experiences. In the current study, perceived parenting styles, adult attachment styles and early maladaptive schemas, which are thought to be determinative in terms of psychological mindedness capacity, were included and the relationship of these variables with psychological mindedness was investigated. First, it was examined whether the variables in question differed according to the levels of psychological mindedness (low or high). Then, the predictive power of these variables in psychological mindedness was determined. Finally, the mediating roles of early maladaptive schemas in the relationship between adult attachment styles and psychological mindedness were examined. Accordingly, 393 participants were reached through convenient sampling. Sociodemographic Information Form, Psychological Mindedness Scale, Experiences in Close Relationships Inventory-II, Young Parenting Scale, Young Schema Questionnaire-Short Form 3 were used as data collection tools. Findings show that early maladaptive schemas and attachment styles differ according to psychological awareness levels. In terms of parenting styles, there was only a differentiation in terms of overprotective/anxious parenting regarding the father. The results of the regression analysis revealed that paternal overprotective/anxious parenting, adult attachment styles, and early maladaptive schemas were significant predictors of psychological mindedness. The mediation analysis results, on the other hand, revealed that the mediating role of early maladaptive schemas was significant in the relationship between adult attachment styles and psychological mindedness. The findings are discussed in the context of the literature.