Hemodiyaliz hastalarında av fistül uygulaması sırasında oluşan ağrıyı gidermede lavanta aromaterapinin etkisi

Yükleniyor...
Küçük Resim

Tarih

2019

Dergi Başlığı

Dergi ISSN

Cilt Başlığı

Yayıncı

Ege Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü

Erişim Hakkı

info:eu-repo/semantics/openAccess

Özet

Amaç: Hemodiyaliz hastalarında uygulanan lavanta aromaterapinin damara erişim sırasında oluşan ağrıya etkisini değerlendirmek amacıyla planlandı. Gereç ve Yöntem: Bu araştırma; randomize kontrollü ve deneysel tipte olup, 20-Ağustos/30-Eylül 2019 tarihleri arasında bir eğitim araştırma hastanesi ve bir özel diyaliz merkezinde arteriyovenöz fistül girişim yoluyla diyaliz tedavisi alan 90 hasta ile yürütüldü. Araştırmada veriler, Hasta Tanıtım Formu, Sözel Kategori Ölçeği (SKÖ) ve Görsel Kıyaslama Ölçeği (GKÖ) formları ile toplandı. Verilerin değerlendirilmesinde, IBM SPSS Statistics 25.0 (IBM SPSS Statistics for Windows, Version 25.0. Armonk, NY: IBM Corp.) paket programı yardımıyla hesaplanmıştır. Çalışmada veriler için çapraz tablo oluşturularak x2 analizi yapıldı. Nümerik verileriçin Shapiro-Wilk testi ile normal dağılıma uygunluk test edildi. Normal dağılım gösteren değişkenlerde gruplar arası karşılaştırma varyans analizi yapıldı. Birden çok ölçüm olan değişkenlerde ise, normal dağılım durumunda tekrarlı ölçümlerle varyans analizi, normal dağılım göstermeyen değişkenlerde parametrik olmayan yöntem Brunner-Langer model (F1-LD-F1 dizayn) kulanıldı. Bulgular: Araştırmaya katılanların yaş ortalamasının 56,9±15,3 olup, % 54,5'ünün kadın, %51,1'nin evli olduğu, %40'ının ev hanımı, % 28,8'inin emekli ve % 30'unun diğer meslek sahibi olduğu, % 47,8'inin ilköğretim mezunu olduğu, %45,5'inin 13 ay-5 yıl HD tedavisi aldığı, %87,8'inin ailede böbrek hastasının olmadığı, %54,4'ünde başka kronik hastalık olmadığı, %37,7'nin HT tanısı aldığı görüldü. Çalışmaya katılan HD hastalarının uygulama öncesi ağrı puan ortalamaları uygulama grubunda, 57,58 ± 20,28, kontrol grubunun 48,53 ± 20,23 olduğu, uygulama sonrası uygulama grubunda 19,49 ± 15,66 ve kontrol grubunda 45,33 ± 25,52, olduğu belirlendi (p<0,005).Lavanta yağı uygulaması sonrası ağrı puan ortalamaları inhaler lavanta grubunda 22,66 ± 15,35, topikal lavanta grubunda 16,33 ± 15,97, kontrol grubunda 45,33 ± 25,52, plasebo ilk uygulaması sonrası inhaler lavanta grubunda 24 ± 15,16, topikal lavanta grubunda 41,16 ± 16,27, kontrol grubunda 45,33 ± 25,52 olduğu saptandı. Sonuç: Yapmış olduğumuz çalışmada, hemodiyaliz hastalarının lavanta yağı uygulamadan önceki ağrı puan ortalamalarının yüksek olduğu, inhaler ve topikal lavanta yağı uygulaması ile HD hastalarının damara ulaşım girişimi esnasında deneyimledikleri ağrı şiddetinde anlamlı oranda azalma olduğu saptanmıştır. İnhaler ve topikal olarak uygulanan lavanta yağının çalışmaya katılan hastalarda herhangi bir olumsuz etkiye sebep olmadığı ve AVF girişimi esnasında ağrı kontrolü için rahatlıkla uygulanabileceği sonucuna varıldı.
Objective: The aim of this study was to evaluate the effect of lavender aromatherapy on pain during vascular access in hemodialysis patients. Materials and Methods: This research; The study was carried out with 90 patients who were randomized controlled and experimental type and received dialysis treatment via arteriovenous fistula intervention in an education research hospital and a private dialysis center between 20-August / 30-September-2019. Data were collected by using the Patient Identification Form, Verbal Category Scale (SCI) and Visual Comparison Scale (VAS). In the evaluation of the data, IBM SPSS Statistics 25.0 (IBM SPSS Statistics for Windows, Version 25.0. Armonk, NY: IBM Corp.) was calculated with the help of the package program. For numerical data, Shapiro-Wilk test was used to test suitability for normal distribution. Intergroup variance analysis was performed for variables with normal distribution. For variables with multiple measurements, variance analysis with repeated measures in the case of normal distribution, and non-parametric method Brunner-Langer model (F1-LD-F1 design) was used for variables that did not show normal distribution. Results: The mean age of the participants was 56.9 ± 15.3 years, 54.5% were women, 51.1% were married, 40% were housewives, 28.8% were retired and 30% were other 47.8% had primary education, 45.5% had HD treatment for 13 months-5 years, 87.8% had no kidney disease in the family, and 54.4% had no other chronic diseases. , 37.7% were diagnosed as HT. The mean pain score of HD patients in the study group was 57.58 ± 20.28 in the application group and 48.53 ± 20.23 in the control group, in the post-application group 19.49 ± 15.66 and the control group was 45.33 ± 25.52 (p <0.005). The mean pain score after lavender oil application was 22.66 ± 15.35 in the inhaler lavender group, 16.33 ± 15.97 in the topical lavender group, 45.33 ± 25.52 in the control group, 24 ± 15.16 in the inhaler lavender group, 41.16 ± 16.27 in the topical lavender group, 45.33 ± 25.52 after the first placebo application. Conclusion: In our study, it was found that the mean pain score of hemodialysis patients before lavender oil application was higher and there was a significant decrease in the pain severity experienced by HD patients during the access to vein by inhaler and topical lavender oil application. It was concluded that lavender oil applied inhaled and topically did not cause any adverse effects in the patients and could be easily applied for pain control during AVF intervention.

Açıklama

Anahtar Kelimeler

Hemodiyaliz, Arteriyovenöz Fistül, Ağrı, Aromaterapi, Lavanta Yağı, İnhaler

Kaynak

WoS Q Değeri

Scopus Q Değeri

Cilt

Sayı

Künye