Yüksekten düşmeye karşı koruma amaçlı kullanılan dar dokuma lanyard tasarımı ve performans özelliklerinin incelenmesi

Ülkemizde yaşanan iş kazalarının %44'ü yüksekten düşme sonucu meydana gelmekte olup, yüksekten düşmeye karşı koruyucu donanım kullanımı her geçen gün daha çok önem kazanmaktadır. Yüksekte çalışılan tüm alanlarda yaygın olarak kullanılan kişisel koruyucu yüksekten düşmeyi durdurma sistemleri; son yıllarda bu ekipmanlarda hafiflik, esneklik, konfor ve sağlamlık gibi avantajlı özellikleri nedeniyle tekstil ürünleri arasından tercih edilmektedir ve birçoğu da dar dokuma şerit şeklinde üretilmektedir. Dar dokuma şerit yapısındaki lanyardlar, yüksekten düşmeyi durdurucu ve önleyici sistemlerin önemli bir parçasıdır. Lanyardların doğru yapıda ve yeterli mukavemete sahip olmaması durumu tüm sistemin yetersiz olmasına neden olmaktadır. Bu ürünler kullanım yerlerine göre dış ortamlarda, yüksek-düşük sıcaklıklarda, kar ve yağmur gibi farklı hava koşullarında, inşaat, fabrika gibi çok çeşitli alanlarda kullanılarak farklı yüzeylere temas ederek aşınmakta, aşınmış olan lanyardlar da mukavemet kaybına uğramaktadır. Kullanım öncesinde tekstil lanyardları standartlara göre statik dayanım ve lanyard ayarlama tertibatı içeriyorsa dinamik performans deneyine tabi tutulmaktadır. Ancak lanyard ürünlerinde ne kadarlık bir kullanım sonrası ve hangi şartlarda ne kadar mukavemet ve performans kaybı olacağına dair herhangi bir standart ya da test yöntemi bulunmamaktadır. Yapılan proje çalışmasında, yüksekten düşmeye karşı kullanılan dar dokuma şeritlerin çeşitli ortamlarda maruz kaldığı koşulları simüle etmek ve bu koşullara maruz kaldığında kopma mukavemetinde ne kadarlık bir değişim olacağını belirleyebilmek amacıyla dar dokuma aşındırma test cihazı tasarlanmıştır. Tasarlanan bu cihazda poliester ve poliamid (naylon 6 ve naylon 6.6) olmak üzere 3 farklı malzeme kullanarak, dolgulu ve dolgusuz olmak üzere farklı konstrüksiyonlarda ve 32, 35, 40 ve 45 mm olmak üzere 4 farklı en değerinde boyalı, reçine ile işlem görmüş ve görmemiş olmak üzere toplam 13 tip dar dokuma lanyard ile kopma mukavemeti, statik dayanım testleri ve tasarlanan aşınma test cihazı ile aşınma testleri gerçekleştirilmiştir. Dar dokuma kumaş özelliklerinin (konstrüksiyon, iplik materyali, kumaş eni) ve kullanım alanlarını simüle eden şartların (5 farklı aşındırıcı yüzey, 2 farklı aşındırma tur sayısı ve UV etkisine maruz kalma) dar dokuma şerit yapısındaki lanyardların performans özelliklerine etkisi sistematik olarak incelenmiştir. Böylece farklı aşındırıcı yüzeyler için uygun lanyard özellikleri ve kullanım öncesi dar dokuma kumaşın lanyard olarak kullanıma uygunluğu belirlenmeye çalışılmıştır.;Koruyucu teknik tekstil, yüksekten düşme, lanyard, aşınma, dar dokuma, mukavemet kaybı.;Protective tecnical textile, lanyard, abrasion, webbing, tensile strength loss.