Türkiye'de toptancı halleri ile ilgili yasal düzenlemelerin meyve-sebze üretim ve pazarlama politikalarının başarısı üzerine etkileri: İzmir ili örneği
Küçük Resim Yok
Tarih
2000
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Ege Üniversitesi
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/closedAccess
Özet
Bu araştırma, yaş meyve-sebze toptancı halleri ile ilgili yasal düzenlemelerin, Türkiye'de ve özellikle İzmir İli'nde, meyve sebzeye yönelik üretim ve pazarlama politikalarının başarısı üzerine etkilerinin belirlenmesi amacıyla yapılmıştır. Araştırmanın anket çalışmaları, İzmir ilindeki toptancı hallerin yöneticileri, üreticiler ve toptancı hallerindeki aracılar ile yapılmıştır. Üretici anketleri altı ilçe ve 20 köyü kapsamaktadır. Araştırmanın yürütüldüğü dönemde, İzmir'de mevcut toptancı hallerin tamamının yöneticisiyle anket yapılmıştır. Aracı anketlerinin yapıldığı toptancı hal sayısı dörttür. Bunlardan üçü ilçe toptancı halidir. Araştırmanın sonucunda elde edilen bulgularla, toptancı hallerine ilişkin yasal düzenlemelerin ve özellikle de 1998 yılında çıkarılan 4367 sayılı yasanın etkileri ölçülmeye çalışılmıştır. Ancak araştırmada meyve-sebze üretim ve pazarlama politikalarının belirlenmesi ve yasal düzenlemelerin, belirlenen bu politikaların başarısı üzerindeki etkilerinin ölçülmesi amaçlandığı için, öncelikle kalkınma plan ve programları aracılığıyla sözü edilen politikaların analizi yoluna gidilmiştir. Toplanan bilgilere göre, Türkiye'de meyve - sebze üretim ve pazarlamasına ilişkin ayrı ve spesifik bir politikanın varlığından söz etmek mümkün değildir. Genel olarak bu ürün grubuna ilişkin üretim politikaları, bitkisel üretime ilişkin üretim önlemleri arasında ve pazarlama politikaları ise, tarım ürünleri pazarlama politikaları kapsamında ele alınmıştır. Türkiye'de meyve-sebze pazarlamasında Toptancı Halleri önemli bir yere sahiptir. Bu nedenle, Toptancı Hallerin işleyişindeki başarının doğrudan ve dolaylı olarak meyve-sebze üretim ve pazarlamasını etkileyebileceği açıktır. Ancak, bu organizasyonlara ilişkin yasal düzenlemelerin, kapsam ve niteliklerinin yanı sıra, bunların uygulamaya geçirilebilmesi de başarı üzerinde etkili olmaktadır. Nitekim, araştırma sonunda, son zamanlarda bazı gelişmeler elde edilmiş olmakla birlikte, konuya taraf olan her kesim için, bir takım sorunların olduğu tespit edilmiştir. Üreticiler açısından en önemli sorunlardan biri, yasa konusunda yeterli ve sağlıklı bilgiye sahip olamamalarıdır. Üreticilerle ilgili olan bir diğer önemli sorun, üreticilerin örgütlenmeleriyle ilgilidir. Aslında yasa bir ölçüde üreticilerin örgütlenmesini de teşvik etmek için üretici birliklerine bazı kolaylıklar tanımıştır. Ancak, birliklerin kuruluşlarıyla ilgili bazı kavram kargaşaları üreticilerin örgütlenme sürecini kolaylaştırmaktan ve hızlandırmaktan uzaktır. Toptancı Hallerindeki aracıların en büyük sorunu, sektörün de ana sorunlarından biri olan, kayıt dışı satışlarıdır. Getirilen yasanın işlerliği büyük ölçüde denetim mekanizmasının etkili işlemesine bağlıdır. Oysa uygulamada denetimlerle ilgili yaşanan sorunlar, yasanın işlemesini de büyük ölçüde engellemektedir. Özellikle Pazar yerlerindeki denetimlerin, kayıt dışı satışların kayıt altına alınmasında pek önemli olduğu görüşü hakimdir. Nitekim perakende aşamada önemli bir yere sahip olan manav esnafının da en büyük sorunu pazarlardaki kayıt dışı satışlardır. Yine perakende aşamada önemli bir diğer grup ise, Pazar esnafıdır. Pazar esnafının en büyük sorunu ise, Merkez Hal'in uzaklığıdır. Hale ulaşımda yaşanan sorunların, pazarlarda kayıt dışı satışları teşvik ettiği belirtilmiştir. İşte bu nedenle, İzmir ilinde tek bir tüketim merkezi Hali yerine, Hal şubelerinin kurulması daha uygun görülmektedir. Nitekim son aylarda, İzmir'in çeşitli semtlerinde Hal kurulması yönünde bazı girişimler de mevcuttur. Yine çok kısa bir süre önce, İzmir metropol alanında Pazar kurulan gün sayısının sınırlandırılması da oldukça isabetli olmuştur. Ancak, yine de, bu yasanın beklenenleri verebilmesinde ve dolayısıyla meyve-sebze üretim ve pazarlaması üzerinde olumlu katkılar yapabilmesinde en önemli hususunun denetimlerin etkinliğine bağlı olduğu açıktır.
Açıklama
Araştırma Projesi -- Ege Üniversitesi, 2000
