Depolama koşullarının karma yemin mikrobiyolojik ve toksıkolojik özelliklerine etkielri

Bu araştırma, depolama koşullarının karma yemin mikrobiyolojik ve diğer bazı özellikleri yanında etlik piliçlerin performansı üzerine olan etkilerinin belirlenmesi amacıyla gerçekleştirilmiştir. Araştırma E.Ü. Ziraat Fakültesi, Zootekni Bölümü Yemler ve Hayvan Besleme Anabilim Dalı Tavukçuluk Birimi ve Laboratuvarı İle İzmir İl Kontrol Laboratuvarında yürütülmüştür. Araştırmanın hayvan materyalini Rosse-PM3 genotipine ait 500 adet erkek ve dişi etlik civciv oluşturmuştur. İlk bölümde önceden belirlenen bir rasyona göre, her biri kontrol grubu ile birlikte 5 ayrı gruptan meydana gelen ve 2 farklı nem düzeyinde hazırlanan toplam 10 ayrı karma yem grubu ile çalışılmıştır. Birinci nem düzeyindeki yemler doğal yapıdaki yemleri tanımlamaktadır. İkinci nem düzeyindeki yemler ise yaklaşık %1,5 oranında su ilave edilmiş yemlerdir. Koruyucu maddeler olarak ticari isimleri Stafamold ve Bio-Add olan iki farklı maddenin farklı dozları ele alınmıştır. Her iki nem düzeyinde de Stafamold ve Bio-Add olan iki farklı maddenin farklı dozları ele alınmıştır. her iki nem düzeyinde de stafmold %0,03, %0,1 ve Bio-Add % 0,3, %0,5 düzeylerinde kullanılmıştır. Bu bölümde ayrıca depolanan karma yemlerin etlik piliçlerin anlı ağırlık kazançlarına, yem tüketimlerine, yemden yararlanma ve yaşam güçlerine etkileri de araştırılmıştır. Araştırmanın yalnızca depolama denemesinin yapıldığı ikinci bölümde ise karmaların nem düzeyi doğal yapıya göre yaklaşık %3 oranında yükseltilmiştir. Koruyucu madde olarak Stafmold ve Bio-Add'in sırasıyla %0,03, %0,1, %0,2 ve %0,3, %0,5, %0,7 düzeylerde katılmasıyla elde edilen 6 deneme grubu ile koruyucu içermeyen kontrol grubu denemenin 7 grubunu oluşturmaktadır. Araştırmanın her iki bölümünde de yemlerin depolanması 13 hafta devam etmiştir. Denemenin birinci bölümünde karma yemlerin su aktivitesi değerleri incelendiğinde, birinci nem düzeyinde depolanan tüm karma yemlerin yem gruplarında bu değerlerin 0,684'den küçük olduğu, ikinci nem düzeyinde ise aynı aktiviteye 7. haftadan sonra ulaşıldığı belirlenmiştir. Yemlerin pH değerleri 1.,3.,6. ve 13. haftadaki ölçümlerde koruyucu maddelerden istatistiksel olarak önemli ölçüde etkilenmiştir. (P<0,01). Bu bakımdan Bio-Add karıştırılan gruplar en düşük pH değerlerine sahip olmuşlardır. Sıcaklık değerleri bakımından karma yem grupları arasında birinci nem düzeyinde istatistiksel açıdan önemli bir farkın olmadığı, ikinci nem düzeyinde ise 8. ve 10. haftalardaki ölçümlerde gruplar arasında önemli farklılıklar oluştuğu (P<0,01). Bio-Add katılan gruplarda kontrol ve Stafmold'lu gruplar göre daha düşük bir ısınma olduğu belirlenmiştir. Serbest yağ asitleri düzeyinin, her iki nem düzeyinde hazırlanan karmalarda, depolama süresince değişimi incelendiğinde her iki koruyucu maddenin iki dozunun da etkilerinin istatistiksel açıdan önemli olduğu belirlenmiştir. (P<0,01) En düşük değerler her iki nem düzeyinde de Bio-Add'ın katıldığı gruplarda elde edilmiştir. (P<0,05). Diğer yandan tüm gruplarda depolama denemesi süresince, serbest yağ asitleri düzeyinin yükseldiği, ancak Bio-Add'ın katıldığı grupların diğerlerinden daha düşük düzeyde kaldığı dikkati çekmektedir. Toplam bakteri sayısı değerleri yönüyle, tüm karma yem gruplarında en düşük değerler genelde Bio-Add'ın %0,5 ve %0,3 düzeylerinde katıldığı gruplarda saptanmış ve depolama süresince toplam bakteri sayısının belirgin bir azalma gösterdiği belirlenmiştir. Toplam mantar sayısı ise birinci nem düzeyinde, en düşük değerleri, 4 hafta dışında, Bio-Add'ın %0,3düzeyinde karıştırıldığı grupta vermiştir. Bunu aynı koruyucu maddenin %0,5 düzeyinde katıldığı yem grubu izlemektedir. İkinci nem düzeyinde en düşük değerler sırasıyla Bio-Add'ın %0,5 ve %0,3 düzeylerinde saptanmıştır. Ayrıca bu nem düzeyinde hiçbir koruyucu madde kullanılmadığından (kontrol grubu), toplam mantar sayısının en yüksek değeri verdiği belirlenmiştir. Mantarlar her iki nem düzeyinde, Aspergillus, Penicillium ve Mucor cinsleri olarak ortak bir görünüm vermektedir. Bazı depolanan yem gruplarında ise fusarium ve Rhizopus cinslerine rastlanılmıştır. Bu bölümde, iki farklı nem düzeyinde depolanan karma yemlerde yürütülen biyolojik denemede doğal nemli olan yemler etlik piliçlerin 2. ve 4. hafta canlı ağırlıklarını istatistiksel olarak önemsiz düzeyde etkilerken (P>0,01), 6. haftada Stafmold'un %0,03 düzeyinde katıldığı grup, kontrol hariç, diğer gruplarla önemli düzeyde daha düşük ve daha farklı sonuç vermiştir (P<0,05). İkinci nem düzeyinde ise incelenen tüm periyotlarda canlı ağırlık gelişimi gruplar arasında farklı bir sonuç vermemektedir. (P>0,05). Birinci nem düzeyinde (doğal yapı) en fazla yem tüketimini Stafamold %0,1, ikinci nem düzeyinde ise aynı koruyucunun %0,03 ilavesinde saptanmıştır. Yemden yararlanma bakımından en düşük değere birinci nem düzeyinde kontrol grubu, ikinci nem düzeyinde Stafamold'un %0,1 düzeyinde katıldığı 3 grup sahip olmuştur. Hayvanlardaki ölüm oranına ilişkin olarak en yüksek değer %4,04 olarak birinci nem düzeyinde kontrol ve koruyucuların yüksek dozda katıldığı gruplarda, ikinci nem düzeyinde ise %2 şeklinde yine aynı gruplarda belirlenmiştir. Araştırmanın ikinci bölümünde doğal yapıdaki içeriğe göre %3 daha fazla nem içeren yem karışımların tümünde su aktivitesi giderek azalan değerler vermiştir. Nitekim başlangıçta 0,79022dan küçük olan bu değer 13. haftada 0,684'ten küçük olarak belirlenmiştir. Kullanılan koruyucu maddeler bu depolama denemesinde de yem karışımlarının pH değerlerini önemli ölçülerde değiştirmiştir. (P<0,01). Bu bakımdan Bio-Add kullanımı daha etkindir. yem karmalarında sıcaklık değişimi bakımından 6. hafta değerlerinde istatistiksel önemli farklılıklar saptanmış (P<0,01), genel olarak da Bio-Add katılan grupların sıcaklığı daha düşük olarak bulunmuştur. Serbest yağ asitleri düzeyi üzerinde de koruyucu maddelerin etkileri istatistiksel açıdan önemlidir. (P<0,01) ve en düşük değer Bio-Add'ın %0,7 düzeyinde katıldığı yem karışımında belirlenmiştir. Toplam bakteri ve mantar sayıları bakımından en düşük rakamlar Bio-Add'ın katıldığı karma yem gruplarında elde edilmiştir. Depolama süresi, yemdeki nem ve sıcaklık değişimi ile birlikte, bakteri ve mantar sayısını azaltan etki yapmaktadır. Depolanan karma yemlerin tümünde karşılaşılan mantar cinsi Penicillium olup diğer gruplarda Aspergillus, Fusarium, Mucor ve Rhizopus 2'li, 3'lü ve 4'lü olarak yer almaktadır. Araştırmanın her iki bölümünde de eldeki karma yemlerin hiçbirinde Aflatoksin B1, B2, G1, G2 ve Okratoksin-A'ya rastlanmamıştır.