Orta Asya'da Özbek müzik kültürünün ortaya çıkışı ve gelişim sürecine tarihsel bir bakış –Türk musikisi ile benzerlik şekilleri ve konu üzerinde yapılan çalışmaların analizi

Tezin giriş kısmında Orta Asya etnik müzik kültürünün en önemli örneklerinden biri olan Özbek müzik kültürünün ortaya çıkışı ve gelişimi tarihsel açıdan anlatılmıştır. Birinci bölümde; Orta Asya'nın etnik müzik kültürünün biçimleme süreci hakkında kaynaklara dayanarak incelenmesi ele alınmıştır. Orta Asya'da "Zerdüştlük" döneminde müzik pratikleri, toplumsal çevre, bilinen müzisyen ve alimlerin hayatı, çalışmaları, iki büyük hükümetin müzik politikaları, XVI ve XIX Yüzyıllar arasında iki hanlıkların müziğe olan ilgi ve düşünçeleri hakkında araştırılmıştır. İkinci bölümde; Özbek musikisini teorik mirası, Farabi, İbn-i Sina'nın müzik üzerindeki çalışma ve eserleri incelenmesi, Özbek makamının esası olan "Şaşmakam" ın tarihi ve içeriği üzerinde tahlil edilmiştir. Yerel müziğin gelişimi, çeşitleri, üslupları incelenmiştir. Üçüncü bölümde; XIX ve XX yüzyıllarda Sovyet döneminde Özbek müziğine katkısı, halk müzisyen ve alimlerin ulusal müziği koruma amacıyla yapılan tüm çalışmaları, halk folklörü ve destancılığının tarihi ve çeşitlilikleri hakkında araştırmalara yer verilmiştir. Tarihten bugüne kadar Özbek milli çalgılarının grupları, gelişimi, tarihi incelenmiştir. Dördüncü bölümde; II dünya savaşından sonraki dönemde Özbek müziğinde bale müziği, oda müziği, opera müziğinin gelişmesi, vokal müziklerinin ulusal hale geri döndürülmesi amacıyla yapılan tüm çalışmaların incelenmesi yapılmıştır. Sonuç ve Değerlendirme bölümünde tezimizde sunulan veriler ışığında Özbek ve Türk müziğinin benzerlikleri ortaya koyulmuştur.

In the introduction part of the thesis, the emergence and development of Uzbek music culture, one of the most important examples of Central Asian ethnic music culture, is explained historically. In the first part; The analysis of the ethnic music culture of Central Asia based on the sources related to the process of formation is discussed. During the "Zoroastrianism" period in Central Asia, the musical practices, social environment, the life and studies of well-known musicians and scholars, the music policies of the two great governments, the interests and thoughts of the two khanates between XVI and XIX Centuries were researched. In the second part; The theoretical legacy of Uzbek music, Farabi Ibn-i Sina's studies and works on music were studied through the history and content of "Şaşmakam", which is the basis of the Uzbek makam. The development, genres and styles of local music have been studied. In the third part; XIX. and XX. Studies on the contribution of Uzbek music to the Soviet period in the centuries, and all the works of folk musicians and scientists to preserve the national music, folklore and epic history and diversity of Uzbek national instrument groups, their development and history have been studied from history to the present. In the fourth part; In the period after World War II, all the studies carried out for the development of ballet, chamber and opera music in Uzbek music and returning vocal music to a national state were examined. In the light of the data presented in our thesis in the Conclusion and Evaluation section, the similarities of Uzbek and Turkish music have been revealed.