Yakut (saha) masalları üzerine bir dil incelemesi:

Saha Türkçesi, oldukça uzak bir coğrafyada, az sayıda insan tarafından konuşulmasına rağmen, ses denklikleri ve diğer özellikleri açısından Türk dilinde önemli bir yere sahiptir. Birçok ses özelliği bize Saha Türkçesinin, Köktürkçe ile aynı dönemde var olabileceğini göstermektedir. Buna göre Saha Türkçesi, Çuvaş Türkçesiyle beraber Türk dilinin ilk ayrılan lehçeleridir. Biz bu çalışmamızda Saha Türkçesiyle yazılmış, 40 adet masal örneğini inceleyip, ses ve şekil özelliklerini belirlemeye çalıştık. Çalışmanın ilk bölümü, giriş bölümüdür. Bu bölümde iki alt bölüm bulunmaktadır. Birinci alt bölümde Saha Türkçesinin Türk lehçeleri arasındaki yeri, Saha Türklerinin siyasi tarihi, coğrafyaları, dinleri, kültürleri hakkında bilgiler sunulmuştur. İkinci alt bölümde ise, masal türü ve Türk dünyasındaki masallar hakkında bilgi verilmiştir. Çalışmamızın en önemli bölümü olana inceleme bölümü ikinci bölümdür. Bu bölümde seçtiğimiz masal örneklerinin dil özellikleri ayrıntılı bir biçimde incelenmiştir. Bu bölümde üç alt bölüm altında toplanmıştır. İlk alt bölüm olan ses bilgisi bölümünde, seçtiğimiz masallarda tespit edilen ses özellikleri açıklanmıştır. İkinci alt bölüm olan şekil bilgisi bölümünde, tespit edilen şekil özellikleri sunulmuştur. Üçüncü alt bölüm olan söz dizimi bölümünde ise, cümle özellikleri, türleri ve kelime grupları incelenmiştir. Çalışmamızın üçüncü bölümü metinler bölümüdür. Bu bölümde seçilen masalların transkripsiyonlu şekilleri, Türkiye Türkçesine aktarılmış şekilleri ve metinlerin asılları bulunmaktadır. Dördüncü bölüm dizin ve sözlük bölümüdür. Bu bölümde masallarda geçen bütün kelimelerin anlamları verilerek listelenmiştir. Her kelimenin metinde geçtiği yer belirtilmiştir. Bu bölümlerin sonunda tezin içeriğinin ve sonuçlarının özetlendiği bir sonuç bölümü bulunmaktadır.