Dicle ve Fırat Nehirleri bağlamında geçmişten günümüze sürdürülebilir su kullanımı

Çiftçilik, yogun yagmur düsen, "kuru" bir baska deyisle sulamaya basvurulmayan yerlerde dogup gelismis; bu tür tarım bölgelerinden, yagmura dayalı olmayan, tarımın sulamaya baglı oldugu diger bölgelere yayıldıgı bilinmektedir. Günümüzde Asagı Mezopotamya Bölgesi'ne bakıldıgında, tümüyle kuru tarım yapılabilecek yörenin dısında kaldıgı görülmektedir. Mezopotamya'nın yerlesik Neolitik köyleri üzerine yerlesmis olan ve "Sümerler" olarak adlandırılan halk ya da halklar da, Neolitik köylerden toplumsal artı saglayabilmek için yerli halkın küçük sulama tarımı için açtıkları küçük arklardan ve su yollarından ögrendikleri yöntemlerle birçok köyü akaçlama, kanal, set veya baraj islerinde çalıstırarak çalısmanın verimliligini arttırmıslar; onlara büyük bir toplumsal artı ürettirmislerdir. Böylece Neolitik toplumsal artı üretme gücü, fetih ve tabakalasma katalizörlügünde harekete geçirilerek, tarihin artı ürün üretebilen ilk topluluklarını kurulabilmistir. Fırat ve Dicle nehirleri boyunca MÖ 3500'lerden sonra, Güney Mezopotamya'da bu baglamda baslayan su kullanımının günümüz karsılıgını, söz konusu nehirlerin Türkiye sınırları içinde kalan yukarı kesimlerinde Güneydogu Anadolu Projesi (GAP) ile sekillenmis bir sekilde görmekteyiz. Suyun kullanım amaçları, sürdürülebilirligi, yöntemleri, kanalların ve/veya kanaletlerin açılımı, temizlik ve onarım isleri ve su yönetimi gibi birçok açıdan bu konunun benzerlikler gösterdigini erken dönemlere ait yazılı kaynakların yardımıyla rahatlıkla belirtebiliriz.