Karar verme süreçlerinde duygunun rolü
Yükleniyor...
Dosyalar
Tarih
2012
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Ege Üniversitesi
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Bu tez çalışmasında, duygunun karar verme süreçlerine etkisinin incelenmesi amaçlanmış ve bu incelemede, kapsamlı bir görüş çerçevesi olarak alanda öne çıkan Değerlendirme Eğilimi Yaklaşımı (Lerner & Keltner, 2000, 2001) esas alınmıştır. Bu amaç doğrultusunda, kesinlik, kontrol ve öngörülen çaba değerlendirme eğilimleri bakımından farklılaştığı kabul edilen, kızgınlık, mutluluk ve üzüntü duygularının Iowa Kumar Oynama Görevi (IKOG; Bechara, Damasio, Damasio & Anderson, 1994) performansı üzerinde etkilerinin araştırıldığı üç farklı deney düzenlenmiştir. IKOG'un belirsizlik içeren ikinci blok aşamasında, kontrolün yoğunluklu olarak kişinin kendisinde hissedildiği mutluluk duygusuna sahip katılımcıların, sezgileri önem taşıyan bir girdi olarak karar sürecine dahil etmeleri ve bu bakımdan avantajlı destelere daha fazla yönelmeleri beklenmiş; fakat bu hipotezin yalnızca ikinci deneyde kısmen desteklendiği görülmüştür: Rakamlara vurgunun yapılmadığı, görsel ipuçlu IKOG versiyonunda, mutluluk grubunun, üzüntü grubuna kıyasla, dezavantajlı olan A destesinden daha fazla kaçındığı gözlenmiştir. IKOG'un açık risk altında karar vermeyi içeren ileri bloklarında ise, kızgınlık grubunun, göreve ilişkin öngörülen çaba nedeni ile avantajlı performansta düşüş yaşamaması beklenmiş ve bu hipotez ile paralel bir sonuç elde edilmiştir. IKOG'a ilişkin bilgi seviyesi açısından, üzüntü koşulunun belirsizlik değerlendirme boyutunu daha yoğunluklu olarak içermesinden dolayı oyuna ilişkin kavramsal bilgi seviyesinin daha yüksek olması beklenmiştir. Ancak, IKOG'un karmaşık yapısı nedeni ile, bu hipotezi karşılayacak yeterli bulgu elde edilememiştir. Bu sonuçlar genel olarak değerlendirildiğinde, karar verme süreçlerinde duygunun etkisini açıklamada Değerlendirme Eğilimi Yaklaşımının kapsamlı bir çerçeve sunduğu, fakat bu görüş çerçevesinin literatürde yer alan diğer yaklaşımlarla desteklenerek, farklı bilişsel koşulları ve duygu kaynaklarını temsil edebilecek yeni ampirik çalışmalarca değerlendirilmesinin alana katkı sağlayacağı düşünülmektedir.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Duygu, karar verme, Değerlendirme Eğilimi Yaklaşımı, kesinlik, kontrol, öngörülen çaba, Iowa Kumar Oynama Görevi., Emotion, decision making, Appraisal Tendency Framework, certainty, control, anticipated effort, Iowa Gambling Task., Psikoloji A.B.D.
