Antik çağdan günümüze Türkiye'deki Sinagog mimarisi

Antik Çağdan Günümüze Türkiye'de Sinagog Mimarisi başlıklı Yüksek Lisans tez çalışmamız dahilinde 13 değişik ilde toplam 49 yapı incelenmiş, plan-kroki ve fotoğraflarla belgeleme çalışması yapılmıştır. Bu yapıların bir kısmı halen ibadete açıktır. Bir grup metruk ve harabe halindedir. Diğerleri ise işlev değiştirmiş ve işyeri olarak kullanılmaktadır. İncelediğimiz yapıların dördü Geç Antik/Erken Bizans Dönemine, büyük çoğunluğu Geç Osmanlı Dönemine tarihlenmektedir. Cumhuriyet Dönemine örnek teşkil etmesi amacıyla dört yapı kataloga dahil edilmiştir. Yapılan çalışma sonucu, erişilebilen örnekler dahilinde Türkiye sinagogları için bir plan tipolojisi önerilmiştir. Tipolojimize göre Türkiye'deki yapıları basit dörtgen mekanlar, bazilikalar ve merkezi planlılar olarak üç ana gruba ayırdık. Ayrıca bu grupları da üst örtüleri ve ehalin konumuna göre alt gruplara ayırdık. Örneklerimiz arasında Bursa sinagogları hem teva biçimleri hem de iki tevalı şemalarıyla üniktir; bazilika plan şeması Antik Çağdan 20. yüzyıla kadar sevilerek kullanılmıştır; merkezi plan şeması ise çeşitli varyasyonlarla varlığını sürdürmüştür.