Aşı tereddüdü ölçeği'nin Türk toplumunda geçerlik ve güvenirlik çalışması

Basit Öğe Kaydı
dc.contributor.advisorÖzsoy, Süheyla Altuğ
dc.contributor.authorAdıyaman, Semiha
dc.date.accessioned2024-08-19T19:54:56Z
dc.date.available2024-08-19T19:54:56Z
dc.date.issued2022
dc.departmentEge Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Halk Sağlığı Hemşireliği Ana Bilim Dalıen_US
dc.description.abstractAşı Tereddütü Ölçeği'nin Türk Toplumunda Geçerlik ve Güvenilirlik Çalışması Amaç: Bu çalışmada Dünya Sağlık Örgütü Aşı Tereddütü Çalışma Grubu'nun 2014 yılında geliştirdiği Aşı Tereddütü Ölçeği'nin (Vaccine Hesitancy Scale) Türkçe geçerli ve güvenilir olup olmadığını belirlemek için gereken çözümlemelerin yapılarak annelerin çocukluk döneminde yaptırılan aşılara yönelik tereddüt ve ret durumunu öğrenmek hedeflenmektedir. Yöntem: Bu araştırma tanımlayıcı-metodolojik şekilde olup, Manisa ili Yunusemre ilçesinde bulunan 2 aile sağlığı merkezinde Nisan 2021- Ocak 2022 tarihleri arasında yürütülmüştür. Aşı Tereddütü Ölçeği yüz yüze görüşme yöntemi ile aile sağlığı merkezlerine başvuran 7-24 aylık bebeği olan 270 anneye uygulanmıştır. Araştırmada ölçek geçerliğinin incelenmesinde dil geçerliği, kapsam geçerliği, yordama geçerliği ve yapı geçerliğinden yararlanılmıştır. Güvenirliğin incelenmesinde ise madde analizi, iç tutarlılık ve ölçmenin standart hatası hesaplanmıştır. Bulgular: Aşı Tereddütü Ölçeği'nin dil uyarlaması araştırmacı ve danışmanı tarafından yapılmıştır. Kapsam geçerliği analizlerinde ölçek maddeleri için kendi alanında uzman 10 kişiden alınan fikirlere göre Kapsam Geçerlik İndeksi (KGI) değeri 0.96 bulunmuştur. Anne yaşı, annenin öğrenim durumu, annenin mesleği, gelir düzeyi, aşıların koruyuculuğuna olan inanç, aşılar hakkında duyulan olumsuz bilgiler sonrası aşı yaptırma, aşı tereddütü varlığı, aşı reddi varlığı parametreleri ile ölçek puan ortalaması arasında anlamlı bir bağlantı vardır (p<0.001). Yani bu parametreler aşı tereddütünü etkilemiştir. Çocuk sayısı, bebeğin kaç aylık olduğu, bebeğin cinsiyeti ve alerjik durumu parametreleri ile ölçek puan ortalaması arasında anlamlı bir bağlantı yoktur (p>0.001). Bu parametreler aşı tereddütü durumunu etkilememiştir. Doğrulayıcı faktör analizinden önce örneklem boyutu hesaplanmıştır. KMO değeri 0.841 bulunmuştur. Bulunan bu değer örneklem boyutunun yeterli olduğunu göstermektedir. DFA neticesinde ölçeğin 9. maddesinin istatisitiksel açıdan faktör analizine bir katkı sağlamadığı görülmüş ve bu madde çıkarılmıştır. Madde 9 ölçekten çıkarıldıktan sonra bütün maddelere ait yol katsayıları istatistiksel açıdan anlamlı bulunmuştur (p<0,05). Model uyum değerleri CMIN/DF=3,437, GFI=0,934, CFI=0,951, IFI=0,952, TLI=0,927, RMSEA=0,095, SRMR=0,059 olarak elde edilmiştir. Ayrıca ölçek puanına etki eden parametrelerin belirlenmesi için Lineer Regresyon Analizi yapılmıştır. Kurulan lineer regresyon modeli anlamlıdır (F=9,829, p<0,001). İç tutarlılık analizlerinde ölçek genelinin cronbach alpha değeri 0.751 bulunmuştur. Madde toplam korelasyonu incelendiğinde ise korelasyon katsayıları .099 ile .638 aralığında elde edilmiştir. Ölçeğin standart hatası 0.16, çarpıklık katsayısı -0.108, diklik katsayısı 0.254 bulunmuştur. Bulunan neticeler ölçeğin geçerli ve güvenilir olduğunu göstermektedir. Sonuçlar: Aşı Tereddütü Ölçeği yapılan analizler neticesinde geçerli ve güvenilir bulunmuştur. Aşı tereddütü ve reddine yönelik görüşlerin anne yaşı, annenin öğrenim durumu, annenin mesleği, gelir düzeyi, aşıların koruyuculuğuna olan inanç, aşılar hakkında duyulan olumsuz bilgiler sonrası aşı yaptırma, aşı tereddütü varlığı, aşı reddi varlığı parametrelerinden etkilendiği görülmüştür. Çocuk sayısı, bebeğin kaç aylık olduğu, bebeğin cinsiyeti ve alerjik durumu parametrelerinin aşı tereddütü ve reddine yönelik fikirleri etkilemediği anlaşılmıştır. Öneriler: Geçerli ve güvenilir bulunan ölçeğin daha geniş örnekleme ve farklı kültürel özellikler taşıyan gruplara yapılması önerilebilir. Anahtar Kelimeler: aşı reddi; aşı tereddütü; geçerlik; güvenilirliken_US
dc.description.abstractValidity and Reliability Study of the Vaccine Hesitancy Scale in Turkish Society Objective: In this study, the necessary analyzes were made to determine whether the Vaccine Hesitancy Scale, developed by the World Health Organization Vaccine Hesitancy Working Group in 2014, is valid and reliable in Turkish, and the views of mothers on vaccine hesitancy and rejection against childhood vaccines were made. It is aimed to learn. In the study, language validity, content validity, predictive validity and construct validity were used to evaluate the validity of the scale. In the evaluation of reliability, internal consistency coefficient, item analysis and standard error of measurement were calculated. Method: This research has a descriptive-methodological design and was conducted in 2 family health centers in Yunusemre district of Manisa province between April 2021 and January 2022. Vaccine Hesitancy Scale, whose validity and reliability analyzes were performed, was applied to 270 mothers with 7-24 month old babies who applied to family health centers with face-to-face interview technique. In the study, language validity, content validity, predictive validity and construct validity were used to evaluate the validity of the scale. In the evaluation of reliability, internal consistency coefficient, item analysis and standard error of measurement were calculated. Results: The language adaptation of the Vaccine Hesitancy Scale was made by the researcher and his advisor. In the content validity analysis, the content validity index (CGI) value was found to be 0.96 according to the opinions of 10 experts in the field for the scale items. There is a significant relationship between the variables of maternal age, mother's education level, mother's occupation, income level, belief in the protection of vaccines, getting vaccinated after negative information about vaccines, presence of vaccine hesitancy, presence of vaccine refusal and the scale mean score (p<0.001). In other words, these variables affected the vaccine hesitation status. There was no significant relationship between the number of children, the age of the baby, the gender of the baby and the allergic status variables and the mean score of the scale (p>0.001). These variables did not affect the vaccine hesitation status. Since there was no scale sub-dimension in the construct validity analysis, a single factor confirmatory factor analysis was performed. Sample adequacy was calculated before confirmatory factor analysis. The KMO value was found to be 0.841. This value shows that the sample adequacy is very good. As a result of CFA, it was observed that the 9th item of the scale did not contribute to the factor analysis statistically, and this item was removed. After item 9 was removed from the scale, the path coefficients of all items were found to be statistically significant (p<0.05). Model fit values were obtained as CMIN/DF=3.437, GFI=0.934, CFI=0.951, IFI=0.952, TLI=0.927, RMSEA=0.095, SRMR=0.059. In addition, Linear Regression Analysis was performed to determine the factors affecting the scale score. linear regression model established was found to be statistically significant (F=9,829, p<0.001). In the internal consistency analysis, the cronbach alpha value of the overall scale was found to be 0.751. When the item-total correlation coefficients were examined, the item-total correlation coefficients were obtained between .099 and .638. The standard error of the scale was 0.16, the skewness coefficient was -0.108, and the steepness coefficient was 0.254. The results show that the scale is valid and reliable. Conclusions: The Vaccine Hesitancy Scale was found to be valid and reliable as a result of the analysis. It has been observed that the views on vaccine hesitancy and rejection are affected by the variables of maternal age, mother's education level, mother's occupation, income level, belief in the protection of vaccines, getting vaccinated after negative information about vaccines, presence of vaccine hesitancy, presence of vaccine refusal. It was understood that the variables of the number of children, the age of the baby, the gender of the baby and the allergic status did not affect the views on vaccine hesitancy and refusal. Recommendations: It can be suggested that the scale, which is found to be valid and reliable, should be applied to larger sampling and groups with different cultural characteristics. Keywords: vaccine rejection; vaccine hesitancy; validity; reliabilityen_US
dc.identifier.endpage104en_US
dc.identifier.startpage1en_US
dc.identifier.urihttps://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/TezGoster?key=RsTBl6RWK25OBMIKtIgYYQMdR_SThpTo0fS0NE0mPQ-aFKz0exS3AwxWRKLOSLNE
dc.identifier.urihttps://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/EkGoster?key=6ZtRe5rnHrr74rjfYBQv_syv95TzfdOQNbhxdzYJMKyMaKDNuZUX6yGiLuBAcUXg
dc.identifier.urihttps://hdl.handle.net/11454/89430
dc.identifier.yoktezid750434en_US
dc.language.isotren_US
dc.publisherEge Üniversitesien_US
dc.relation.publicationcategoryTezen_US
dc.rightsinfo:eu-repo/semantics/openAccessen_US
dc.subjectHalk Sağlığıen_US
dc.subjectPublic Healthen_US
dc.subjectHemşireliken_US
dc.subjectNursingen_US
dc.titleAşı tereddüdü ölçeği'nin Türk toplumunda geçerlik ve güvenirlik çalışmasıen_US
dc.title.alternativeValidity and reliability study of the vaccine hesitancy scale in Turkish societyen_US
dc.typeMaster Thesisen_US

Dosyalar

Koleksiyon

Sağlık Bilimleri Enstitüsü Tez Koleksiyonu