Servikal kanserin erken tanısına ilişkin tutum ve davranış geliştirmede planlı eğitim programının etkililiği
Yükleniyor...
Dosyalar
Tarih
2011
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Ege Üniversitesi
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Servikal Kanserin Erken Tanısına İlişkin Tutum Ve Davranış Geliştirmede Planlı Eğitim Programının Etkililiği Bu araştırma, servikal kanserin erken tanısına ilişkin tutum ve davranış geliştirmede planlı eğitim programının etkililiğini değerlendirmek amacıyla gerçekleştirilmiş, ön-test son-test kontrol gruplu izlem araştırmasıdır. Araştırma, Şubat-Eylül 2010 tarihleri arasında Çiğli Sağlık Grup Başkanlığı'na bağlı 11 Nolu Büyük Çiğli Aile Sağlığı Merkezi'nde yürütülmüştür. Bölgedeki 35-64 yaş grubundaki 581 kadına, servikal kanser riski değerlendirme formu uygulanarak en yüksek risk puanına sahip toplam 108 kişi belirlenmiştir. Bu gruptan yedi özellik (yaş, eğitim, meslek, servikal kanser aşısını yaptırma, pap smear testi yaptırma, kronik hastalığı olma ve risk puanı) yönünden homojenlik sağlanarak 32 kişi girişim, 32 kişi kontrol olmak üzere toplam 64 kişi oluşturulmuştur. Çalışmada veri toplama aracı olarak Servikal Kanser Riski Değerlendirme Formu, Kadınların Tanımlayıcı Özelliklerini Belirleme Formu, Servikal Kanserin Erken Tanısına İlişkin Tutum Ölçeği Öz Etkililik Ölçeği, Davranış Değişim Aşaması Tanılama Formu, Telefon Görüşme Formu, Servikal Kanserin Erken Tanısına İlişkin Planlı Eğitim Programı ve Değişim Aşaması Temelli Görüşme Formu kullanılmış ve veriler beş izlemde toplanmıştır. Girişim grubundaki bireylere, birinci izlem sonrasında toplam 2 hafta süren servikal kanserin erken tanısına ilişkin planlı eğitim programı, dördüncü izlemde yüz yüze görüşme ile değişim aşaması temelli görüşme formları ve son izlemde telefon ile değişim aşaması temelli görüşme formları uygulanmıştır. Verilerin analizinde SPSS 15.0 paket programı kullanılmıştır. Araştırmanın uygulanabilmesi için katılımcıların gönüllülüğü esas alınarak, Ege Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu etik kurulundan ve Çiğli Sağlık Grup Başkanlığından izin alınmıştır. Servikal kanserin erken tanısına ilişkin planlı eğitim programı sonrasında, girişim grubunun servikal kanserin erken tanısına ilişkin tutum ölçeği toplam puan ortalamasının kontrol grubuna göre daha yüksek olduğu ve bu farkın istatistiksel olarak ileri derecede anlamlı olduğu (p<0.001), girişim ve kontrol grubunun 1. izlem-2. izlem farkının istatistiksel olarak her iki grupta da ileri derecede anlamlı olduğu, 2. izlemin toplam ölçek puan ortalamasının 1. izleme göre daha yüksek olduğu belirlenmiştir (p<0.001). Girişim ve kontrol grubu bireylerin son izlemde öz etkililik ölçeği puan ortalamasının arttığı, girişim grubunun toplam ölçek puan ortalamasının ve izlemlerinin kontrol grubuna göre daha yüksek olduğu ve bu farkın istatistiksel olarak anlamlı olduğu saptanmıştır (p<0.001). Servikal kanserin erken tanısına ilişkin planlı eğitim programı ve değişim aşaması temelli görüşme formu uygulanması sonrasında girişim grubundaki bireylerin %62.5'i harekete geçme, %21.9'u sürdürme aşamasına ulaşmış, bir başka deyişle %84.4'ü pap smear testi yaptırır hale gelmiştir. Son izlemde, girişim grubunun davranış değişim aşamalarındaki ilerlemenin kontrol grubuna göre daha yüksek olduğu ve bu farkın da istatistiksel olarak ileri derecede anlamlı olduğu belirlenmiştir (p<0.001). Servikal kanserin erken tanısına ilişkin tutum ve davranış geliştirmede Sağlık İnanç Modeli ve Teoriler Üstü Model temelli gerçekleştirilen hemşirelik grişimlerinin, bireylerin pap smear testi yaptırma davranışlarında etkili ve yararlı olduğu sonucuna varılmış, davranış değişiminin aşamalı, devamlı ve dinamik bir süreç olması nedeni ile değişim aşaması temelli uygulamalara öncelik verilmesi önerisinde bulunulmuştur.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Tutum, davranış değişimi, öz etkililik, pap smear., Attitude, behavioral change, self-efficacy, pap smear., Halk Sağlığı Hemşireliği A.B.D.
