Küçük aile çiftçiliğinin sürdürülebilirliği ve uygun bir tarımsal destekleme modelinin belirlenmesi: Aydın ili örneği

Küçük aile çiftçiliği kırsal kalkınmanın birçok alanı ile bağlantılı olan aile temelli tarımsal faaliyetler bütünü olarak tanımlanmaktadır. Aile çiftçiliğinin devamlılığı; doğal kaynakların sürdürülebilirliği, kırsal ekonominin gelişmesi, tarımsal çeşitliliğin korunması, kırsal istihdamın yerinde tutulması ve atıl işgücünün etkili değerlendirilmesine hizmet etmektedir. Doğal kaynakların devamlılığı ve gelecek nesillere tahrip edilmeden bırakılmasında da bu işletmelerin önemi vardır ve desteklenerek devamlılığının sağlanması gerekmektedir. Projenin amacı Aydın İlinde bulunan "Küçük Aile Çiftçiliği'nin" sürdürülebilirliği için uygun bir destekleme modelini oluşturmak, küçük aile işletmelerinin ekonomik, sosyal, çevresel sürdürülebilirliğilini belirlemek, küçük aile çiftliği özelliği gösteren tarım işletmelerinin tarımsal destekler hakkındaki tutum ve davranışlarını belirlemek, küçük aile çiftliklerinin tarıma devam edip etmemesini etkileyen faktörleri belirlemektir. Araştırma verilerini, Aydın ilinde hâkim ürün olan zeytin ve incir üretimi yapan ve 20 dekardan az arazisi bulunan küçük aile işletmesine sahip üreticilerden anket yoluyla alınan 2021 yılna ait veriler oluşturmaktadır. İldeki zeytin ve incir üretiminin %70'ini yapan ilçelerden 116 incir üreticisi, 251 zeytin üreticisi olmak üzere 367 üretici ile görüşülmüştür. Küçük aile işletmelerinin sürdürülebilirliğinin sağlanması için üreticilerin tarımsal faaliyetlerini devam ettirmesi gerekmektedir. Tarımda kalmalarını sağlayan en önemli amaçların ne olduğu "Bulanık Eşli Karşılaştırma Yöntemi" kullanılarak belirlenmiştir. Tarımda kalmalarını sağlayan en önemli amaçları tercih etmelerini etkileyen faktörleri belirlemek için «Tobit Modeli» kullanılmıştır. Küçük aile işletmelerinin sürdürülebilirliği için uygun tarımsal destekleme modeli tercihlerinin belirlenmesi amacıyla Analitik Hiyerarşi Süreci kullanılmıştır. Küçük aile işletmeleri için uygun bir destekleme şekli ile ilgili Analitik Hiyerarşi Sürecinden ele alınan seçenek ve kararları etkileyen değişkenler Tobit Modeli ile analiz edilmiştir. Ayrıca destekleme ile ilgili model oluşturmak ve küçük aile işletmelerinin sürdürülebilirliği hakkında uzman görüşlerini almak için Delphi Tekniği kullanmıştır. Küçük aile işletmelerinin sürdürülebilirliği ekonomik, sosyal ve çevresel boyutları ile incelenmiştir. Sürdürülebilirliği ölçmek kompozit endeks oluşturulmuştur. Hesaplanan endekse göre, zeytin üreten küçük aile işletmeleri çevresel olarak "iyi"(0,67), sosyal olarak "orta" (0,54) ve ekonomik olarak "sınırda" (0,34) sürdürülebilir, kompozit endekse göre değerlendirildiğinde ise orta düzeyde (0,51) sürdürülebilirdir. İncir üreten küçük aile işletmelerinin ekonomik, sosyal ve çevresel sürdürülebilirlik endeskleri değerlendirildiğinde sosyal olarak "iyi"(0,62), çevresel olarak "orta"(0,56), ekonomik olarak "sınırda" (0,39) sürdürülebilir, kompozit endekse göre ise "orta" sürdürülebilir düzeyindedir (0,52). Küçük aile işletmelerindeki üreticilerin seçtikleri destekleme şekli girdi desteğidir. Türkiye'deki girdi fiyatlarının (mazot, gübre, ilaç yem vb.) son zamanlarda yüksek olması sebebiyle girdi desteklemeleri üreticiler için oldukça önemlidir. Tarımsal sürdürülebilirliğin sağlanması için tercih edilen ikinci destekleme şekli ise kredi desteğidir. Türkiye'de küçük işletmelerin kredi finansmana erişmedeki yaşanan sıkıntıları göz önüne alındığında, üreticilerin tarımsal sürdürülebilirliklerini sağlamak için uygun faizli ve ödeme koşulları olan kredi desteğine ihtiyaç duydukları görülmektedir. BEK yöntemi sonuçlarına göre; küçük aile işletmelerinin tarımda kalabilmelerinde "daha fazla arazi işlemek" amacı yer almaktadır. Bunu, "en az masrafla üretimi gerçekleştirmek" ve "mevcut arazi varlığını korumak", "ailenin geçimini sağlamak" amaçları izlemektedir. Çiftçiler için "borçlarını ödemek" son sırada yer alan amaçtır.

Small family farming is defined as a set of family-based agricultural activities that are linked to many areas of rural development. Continuity of family farming; It serves the sustainability of natural resources, the development of the rural economy, the protection of agricultural diversity, the retention of rural employment and the effective use of idle labor. These enterprises are also important in ensuring the continuity of natural resources and leaving them undestroyed for future generations, and their continuity must be ensured by supporting them. The aim of the project is to create a suitable support model for the sustainability of "Small Family Farming" in Aydın Province, to determine the economic, social and environmental sustainability of small families, to determine the attitudes and behaviors of agricultural enterprises that feature small family farms regarding agricultural supports, to ensure that small family farms continue farming. To determine the factors that affect whether it does or not. The research data consists of 2021 data obtained through a survey from small family business producers who produce olives and figs, which are the dominant products in Aydın province, and have less than 20 decares of land. 365 producers, including 114 fig producers and 251 olive producers, were interviewed from the districts that produce 70% of the olive and fig production in the province. In order to ensure the sustainability of small family farms, producers must continue their agricultural activities. The most important purposes that enable them to stay in agriculture were determined using the "Fuzzy Paired Comparison Method". "Tobit Model" was used to determine the factors affecting their choice of the most important purposes that enable them to stay in agriculture. Analytic Hierarchy Process (AHP) was used to determine appropriate agricultural support model preferences for the sustainability of small family farms. Variables affecting the options and decisions taken from the AHP regarding an appropriate form of support for small family farms were analyzed with the Tobit Model. He also used the Delphi Technique to create a model for support and to obtain expert opinions on the sustainability of small family farms. The sustainability of small family farms has been examined with their economic, social and environmental dimensions. A composite index was created to measure sustainability. According to the calculated index, small family farms producing olives are environmentally "good" (0.67), socially "moderate" (0.54) and economically "limited" (0.34) sustainable; when evaluated according to the composite index, they are sustainable at a moderate level (0.51). When the economic, social and environmental sustainability indices of small family farms producing figs are evaluated, they are at the socially "good" (0.62), environmentally "moderate" (0.56) and economically "limited" (0.39) sustainability levels. According to the composite index, it is at the "moderate" sustainable level (0.52). The form of support chosen by producers in small family farms is input support. Since input prices in Turkey (diesel oil, fertilizer, medicine, feed, etc.) have been high recently, input support is very important for producers. The second preferred form of support to ensure agricultural sustainability is credit support. Considering the difficulties experienced by small businesses in Turkey in accessing credit financing, it is seen that producers need credit support with affordable interest rates and payment terms to ensure their agricultural sustainability. According to the results of the BEK method; The aim of small family farms to remain in agriculture is to "cultivate more land". This is followed by the objectives of "realizing production at the least cost", "protecting the existing land asset" and "providing a living for the family". For farmers, "paying their debts" is the last goal.