İzlenimlerin oluşumu açısından öğretmen-öğrenci etkileşiminin performans ve güven duygusuna etkileri

Bu araştırmada temel alınan model, farklılaşan öğretmen beklentilerinin sözel ve sözel olmayan davranışlarla dolaylı olarak ifade edildiği ve öğrencilerin öğretmen yaklaşımındaki farklılıkları algılayıp yorumlayarak, benlik beklentileri biçiminde içselleştirdikleri görüşüne dayanmaktadır. Bu teorik çerçeve temelinde oluşturulan Öğretmen Davranış Ölçeği (ÖDÖ), farklı okullardan 68 ilkokul öğrencisine uygulanarak güvenirlik çalışması yapılmıştır. Bu araştırmanın amacı, öğretmenöğrenci arasındaki sınıf içi etkileşimlerin ve öğretmen beklentilerinin, öğrencilerce algılanması ve yorumlanması sürecinde işleyen dinamiklerin saptanmasıdır. Bu amaçla, İzmir'de iki ilkokulda (Ahmet Ragıp Üzümcü, Kestelli) 311 dördüncü sınıf öğrencisine ÖDÖ uygulanmıştır. Elde edilen veriler, öğretmen beklentilerinin öğrencilerce algılanması süreci ile ilişkili olabileceği düşünülen değişkenler açısından analiz edilmiştir. İlk uygulamayı izleyerek, farklı başarı düzeylerindeki öğrencilere yönelik yaklaşımları açısından "yüksek farklılaştırıcı" ve "düşük farklılaştırıcı" olarak tanımlanan öğretmenlerin sınıfları belirlenmiştir. Bu sınıflardaki öğrencilerin kendilerine yönelik öğretmen yaklaşımını algılamaları, sınıflar düzeyinde karşılaştırmalı olarak analiz edilmiştir. Araştırmanın sonuçları, örneklemi oluşturan sınıflarda, başarısız öğrencilere yönelik daha fazla olumsuz geribildirim ve öğretmen yönlendirmesi ile çalışma ve kural yönelimi, başarılı öğrencilere yönelik daha yüksek beklentiler ve destekleme içeren öğretmen yaklaşımının algılandığını göstermiştir. Algılanan bu öğretmen davranış farklılaşmasının yönü sabit, derecesinin ise sınıflara göre değiştiği görülmüştür. Ayrıca, "yüksek farklılaştırıcı" ve "düşük farklılaştırıcı" sınıflarda farklı başarı düzeylerindeki öğrencilerin, kendilerine yönelik öğretmen davranışlarını algılamaları ve sınıf içi başarı düzeylerini değerlendirmeleri arasında farklılıklar olduğu saptanmıştır. Araştırmadan elde edilen sonuçlar genel olarak değerlendirildiğinde, ölçeği oluşturan boyutların sınıf içi öğretmen davranışlarının öğrencilerce yorumlanması sürecinin anlaşılmasında etkili olduğu görülmüş, bulgular önceki çalışmaların sonuçları ile karşılaştırılmıştır.

Self- fullfilling prophecy and teacher expectancy effect is an im portant issue in Educational Social Psychology since it reveals sone theoretical and practical implications. The aim of this study is to in vestigate teacher-student relationship and teacher expectancy effect with the perspective of "student mediation model". Teacher Treatment Inventory is conducted with 311 primary school students from two schools (Ahmet Ragıp üzümcü, Kestelli) in Izmir. The subjects were questioned about how their teachers behave towards "hypothetical high and low achievers" in their classroom. Fol lowing the first application, the perceptions of the students in the classrooms defined as " "high differentiating" and "low differentiating" were in vestigated. The results of the study shows that, students perceive differenti ating teacher behaviors toward hypothetical high and low achievers in their classroom. In classrooms where students reported a great deal of differential treatment toward high and low achievers, students' own expectations of achievement were more related with teachers expecta tions as compared to classrooms where students reported little diffe rential treatment. Students for whom teachers held high expectations reported more positif treatment from the teacher than did those stu dents for whom teachers held low expectations. These perceived diffe rences in the positivity of teacher treatment were greater in high differentiating classrooms. The results are discussed in relation to the theoretical framework of teacher expectancy effect and in terms of it's practical implications.