Zeytin karasuyunun kimyasal ve anaerobik biyolojik yöntemlerle arıtımının incelenmesi

Zeytinyağı tesislerinden çıkan atık suyun kirleticilik ve ekotoksikolojik özellikleri çok yüksektir. BOİ(5) (5 günlük biyolojik oksijen ihtiyacı), KOİ (kimyasal oksijen ihtiyacı) ve askıda katı madde (AKM) değerleri tipik evsel atık su değerlerinden yaklaşık 200-400 kat daha fazladır. KOİ/BOİ(5) oranı yüksek olduğundan ve ayrıca yüksek oranda polifenoller içerdiğinden biyolojik olarak arıtılması çok zordur. Bu tezde, zeytin karasuyunun kimyasal ve biyolojik arıtım yöntemlerle arıtımı çalışılmıştır. Çalışmada İzmir ve ilçelerinden toplanan 52 adet zeytin karasuyu numunesinin fenol içeriğinin 0,240-4,872 g l-1 arasında olduğu belirlenmiştir. Fenol içeriğinin, sürekli (üç fazlı) sistemden açığa çıkan zeytin karasuyunda, kesikli sistemden kaynaklanan zeytin karasuyundakinden daha yüksek olduğu belirlenmiştir. Sonuçlar istatiksel olarak anlamlı (p<0,05) bulunmuştur. Çalışmada zeytin karasuyunun arıtımında ikinci aşama olarak anaerobik biyolojik arıtma uygulanacağından fenol bileşiklerinin fitotoksik ve antimikrobial etkilerini minimuma indirmek amacıyla kimyasal arıtmada kullanılacak uygun kimyasallar ve miktarları belirlenmiştir. Bu denemelere göre zeytin karasuyuna uygulanan kimyasal arıtım sonucunda % 33 BOI, % 48 KOI, % 64 Toplam Fenol ve % 89 AKM giderme verimi sağlanmıştır. Kimyasal arıtım sonrası uygulanan fenton oksidasyonunda sonrasında ise %72 KOI, % 80 toplam fenol giderme verimi elde edilmiştir. Anaerobik biyolojik arıtma deneylerinde öncelikle aşı kültürlerininin aktivitesininin belirlenmesi için Biyokimyasal Metan Üretimi (BMP) deneyleri stok şeker çözeltisiyle yapılmış, daha sonra uygun KOI konsantrasyonunun belirlenmesi amacıyla BMP deneyleri farklı KOI konsantrasyonlarında gerçekleştirirlmiştir. 10.000 mg l-1 KOI konsantrasyonu uygun bulunmuş, ikinci aşama olarak uygulanacak anaerobik biyolojik arıtma deneylerinde bu KOI konsantrasyonu kullanılmıştır. Deneyler, her reaktör için granüllü ve floklu aşı kültürü ve bazal ortam ilavesi ile yapılmıştır. Besi maddesi ilavesinin etkilerini belirlemek üzere kimyasal koagulasyonflokulasyon+ fenton oksidasyon işlemlerinden geçirilmiş numunelerimizle bazal ortamlı ve bazal ortamsız deneyler yapılmıştır. Deneylerin sonunda ham zeytin karasuyu ile hazırlanan floklu aşı kültürü ile beslenen reaktörlerde gaz üretiminin daha fazla olduğu belirlenmiştir. Bazal ortam ilave edilmeden yapılan denemelerde gaz üretiminin ve giderme verimlerinin oldukça düşük olduğu görülmüş ve böylece bazal ortamın anaerobik biyolojik arıtmayı olumlu etkilediği sonucuna varılmıştır.