Akıllı telefon uygulaması destekli hemşirelik bakım programının hipertansif hastaların hastalık öz yönetimine etkisi

Hipertansiyon, birçok ülkede görülen en yaygın uzun süreli hastalıklardan biridir. Kötü kontrol edilen kan basıncına sahip hastaların çeşitli komplikasyonlar geliştirme olasılığı daha yüksektir. Bu açıdan hastaların, tedavi uyumlarını artırarak kan basınçlarını kontrol altına almak zorunludur. Araştırmanın amacı; Aile Sağlığı Merkezinde kayıtlı primer hipertansiyon hastalarına hemşire tarafından verilen akıllı telefon uygulaması destekli hemşirelik bakım programının hastaların hastalık öz yönetim davranışları kapsamında ilaç uyumuna, normal değerlerde sistolik ve diastolik kan basıncına sahip olmalarına etkisini incelemektir. Bu araştırma, randomize kontrollü deneysel tasarım olarak yürütülmütür. Araştırma örneklemini, Kastamonu ili Tosya ilçesinde bulunan 42-43 Nolu Aile Sağlığı Merkezleri'nde kayıtlı 45-64 yaş grubunda olan 41 girişim, 41 kontrol grubunda yer alan hipertansiyon hastaları oluşturmuştur. Veriler Haziran-Kasım 2022 tarihleri arasında toplanmıştır. Girişim grubu sağlık inanç modeli ile temellendirilmiş HiperDostum adlı akıllı telefon uygulaması ile desteklenirken, kontrol grubu bağlı olduğu Aile Sağlığı Merkezi tarafından sunulan standart bakımı almaya devam etmiştir. Verilerin toplanmasında "Hasta Bilgi Formu", "Kan Basıncı Takip Formu", "İlaç Tedavisine Uyum Öz-Etkililik Ölçeği Kısa Formu" kullanılmıştır. Girişim ve Kontrol grubu hastalardan veriler ön test, 1. ay(son test), 3.ay izlem şeklinde toplanmıştır. Araştırmanın yürütülmesi için öncelikle Ege Üniversitesi Tıbbi Araştırmalar Etik Kurulu'ndan izin alınmıştır. Verilerin analizinde SPSS Windows 25.0 programı deneme sürümü kullanılmıştır Verileri değerlendirilirken tanımlayıcı istatistiksel yöntemler (sayı, yüzde, min-maks değerleri, ortalama ve standart sapma) kullanılmıştır. Normal dağılıma sahip olan verilerde niceliksel verilerin karşılaştırılmasında iki bağımsız grup arasındaki fark için bağımsız örneklem t testi, ikiden fazla bağımlı grup karşılaştırılmasında ise tekrarlı ölçümlerde varyans analizi, fark olan grubu tespit etmek için Bonferroni testi uygulanmıştır. Normal dağılıma sahip olmayan verilerde niceliksel verilerin karşılaştırılmasında iki bağımsız grup arasındaki fark için Mann Whitney U testi uygulanmıştır. Girişim ve kontrol grubu puanlarının grup, zaman ve grup*zaman etkileşimine göre karşılaştırılması "Tekrarlanan Ölçümler İki Yönlü Varyans Analizi" kullanılarak değerlendirildi. Grupların homojen olup olmadığı Ki-kare analizi kullanılarak, varsayımı sağlamadığı durumda ise Fisher ki-kare analizi ile test edilmiştir. Katılımcıların yaş ortalaması girişim grubunda 54,56±6,79 (min.45-max.64 yaş) yıl ve kontrol grubunda 57.58±6,48 (min.45-max.64 yaş) yıldır. Girişim grubu katılımcıların %53,7'si, kontrol grubu katılımcıların, %46,3'ü erkektir. Katılımcıların gruplarına göre ilaç tedavisine uyum öz-etkililik ölçeği ön test ve son test puanları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark olmadığı (p>0,05), izlem puanları arasında ise anlamlı bir fark olduğu belirlenmiştir (p<0,05). Girişim grubu katılımcıların ilaç tedavisine uyum öz-etkililik ölçeği izlem puanlarının kontrol grubu katılımcılarına göre daha yüksek olduğu saptanmıştır (p <0,05). Kan basıncı değerlerinin grup, zaman ve grup*zaman etkileşimine göre karşılaştırılması analiz sonucunda sistolik kan basıncı değerinde zaman ve grup*zaman açısından puan ortalamaları arasında istatistiksel olarak anlamlı düzeyde farklılık bulunmaktadır (p<0,05). Sonuç olarak; Akıllı telefonların yaygın kullanımı göz önüne alındığında, akıllı telefon müdahaleleri hastaların kendi kendini yönetmede ve tedavilere daha iyi uyum sağlamalarında etkili olabilir. Sonuçlarımız, bu uygulamanın gelişmekte olan ülkelerdeki birinci basamak sağlık kuruluşlarına başvuran hastalarda hipertansiyon öz yönetimi için başarılı bir araç olarak kullanılabileceği görüşü açısından önemlidir.

Hypertension is one of the most common long-term diseases in many countries. Patients with poorly controlled blood pressure are more likely to develop various complications. In this respect, it is imperative to control the blood pressure by increasing the treatment compliance of the patients. Purpose of the research; The aim of this study is to examine the effect of the smart phone application supported nursing care program given by the nurse to the primary hypertension patients registered in the Family Health Center on the patients' adherence to medication and having normal systolic and diastolic blood pressures within the scope of their disease self-management behaviors. This research was conducted as a randomized controlled experimental design. The research sample consisted of 41 intervention and 41 control group hypertension patients in the 45-64 age group registered in Family Health Centers No. 42-43 in Kastamonu province Tosya district. Data were collected between June and November 2022. While the intervention group was supported by a smartphone application called HiperDostum based on the health belief model, the control group continued to receive the standard care offered by the ASM. "Patient Information Form", "Blood Pressure Follow-up Form", "Medication Adherence Self-Efficacy Scale-Short Form" were used to collect data. Data from Intervention and Control group patients were collected as pre-test, 1st month (post-test), 3rd month follow-up. Firstly, permission was obtained from Ege University Medical Research Ethics Committee to conduct the study. A trial version of SPSS Windows 25.0 program was used in the analysis of the data. Descriptive statistical strategies (number, rate, min-max values, mean and standard deviation) were utilized whereas assessing the information. Within the comparison of the quantitative information within the ordinarily conveyed information, the independent test t-test was utilized for the distinction between two independent groups, the analysis of change in rehashed estimations was utilized within the comparison of more than two dependent groups, and the Bonferroni test was utilized to decide the group with the distinction. Mann Whitney U test was used for the difference between two independent groups in the comparison of quantitative data in data that did not have normal distribution. The comparison of scores in intervention and control groups according to group, time and group*time interaction was evaluated using "Two-Way Analysis of Variance in Repeated Measures". The homogeneity of the groups was tested using Chi-square analysis, and if the assumption was not met, Fisher's chi-square analysis was used. Average age of participants is 54.56±6.79 (min.45-max.64 years) in the intervention group and 57.58±6.48 (min.45-max.64 years) in the control group. 53.7% of the intervention group participants and 46.3% of the control group participants were male. It was observed that there was no statistically significant difference between the pretest and posttest scores of the adherence to medication self-efficacy scale according to the groups of the participants (p>0.05), while there was a significant difference between the follow-up scores (p<0.05). It was determined that the participants in the intervention group had higher follow-up scores on the self-efficacy scale of adherence to drug treatment compared to the participants in the control group. As a result of the analysis of the comparison of blood pressure values according to the group, time and group*time interaction, there was a statistically significant difference between the mean score of systolic blood pressure value in terms of time and group*time (p<0.05). In conclusion; Given the broad utilize of smartphones, smartphone mediations may be compelling in patients' self-management and superior adherence to medicines. Our results are important in terms of the view that this application can be used as a successful tool for hypertension self-management in patients applying to primary health care institutions in developing countries.