Hegel'de presokratik etkiler
Yükleniyor...
Dosyalar
Tarih
2013
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Ege Üniversitesi
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Presokratiklerle başlayan varlığa dair düşünüm, evrendeki hareketin değişmez nedeninin ne olduğunun araştırmasıdır. Varlık onlara göre evrendeki hareketin nedeni olmakla birlikte, bu hareketin ya da oluşun dışındadır ya da hareketsizdir. Bu anlayışı yıkan veya bu anlayışda bir kırılma yaratan Herakleitos olmuştur. Herakleitos, evrenin nedeninin ya da varlığın kendisinin oluştan başka bir şey olmadığını söyler. Herakleitos'tan sonra Herakleitos'un varlığın olmadığı sadece oluşun olduğu fikrine karşı çıkarak, varlığın varolduğunu ileri süren Parmenides olmuştur. Parmenides oluşun duyularımızla algıladığımız olgu olduğunu düşünür. Oysa ona göre duyular yanıltıcıdır ve varlığa ulaşmak için aklımızı izlemeliyiz. Akıl, özdeşlikler işler, dolayısıyla, varlığı düşündüğümüzde bize, varlığın varolduğunu söyler. Parmenides'e göre akıl, çelişkiyi yadsır. Oluş varlık ve yokluğun ikisinin birden varlığını gerektirdiği için, yokluk ya da varolmayan da varolamayacağı için oluş çelişiktir, dolayısıyla yoktur. Hegel'in Presokratik filozoflardan Herakleitos ve Parmenides'ten oldukça etkilendiği düşünülmüştür. Ona göre de, Herakleitos'ta olduğu gibi varlığın belirlenimi oluştur. Dolayısıyla varlık hareketlidir. Fakat oluş, varlığın ilk belirlenimidir. Hegel'e göre varlığın belirlenimi sadece oluş olamaz. Hegel aynı zamanda Parmenides'in hakikate ancak salt akılla ulaşabileceğimiz varsayımından da etkilenmiştir. Hegel'de aklın işleyişi ya da mantık Parmenides'de olduğu gibi varlığın bilgisini vermektedir. Buna ek olarak Hegel'de de Parmenides gibi aklın ilkesi, özdeşliktir. Bununla birlikte Hegel'de aklın işleyişi sadece özdeşlik değildir, akıl aynı zamanda diyalektik olarak işler ve sentez etkinliğinde bulunur. Dolayısıyla Hegel hem Herakleitos'un hem de Parmenides'in temel varsayımlarından oldukça etkilenmiştir. Fakat Hegel bu temel varsayımlardan hareket etmekle birlikte modern akılsallık bir sistem ortaya koymuştur.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Felsefe Tarihi A.B.D.
