Örgütsel bağlamda etkili liderliğin ve liderlik tarzlarının doğasını anlama: Kültürel değerler çerçevesinde bir değerlendirme
Küçük Resim Yok
Tarih
2024
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Bu araştırmada Türk iş yaşamındaki çalışan ve yöneticilerin örgütsel bağlamda etkili liderliği tanımlarken kullandıkları dinamikler ve söz konusu dinamiklerin kültürel değerlerle ilişkisi ortaya çıkarılmaya çalışılmıştır. Tez çalışmasında nitel araştırma yöntemi benimsenerek derinlemesine mülakat tekniği kullanılmıştır. Araştırmaya ilişkin verilerin toplanması sürecinde amaçlı örneklem yöntemlerinden maksimum çeşitlilik örneklemesi seçilmiş ve bu doğrultuda Türkiye'nin farklı bölgelerinde hizmet sektöründe çalışan ve yönetici pozisyonunda olan 30 kişi ile görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Bu bağlamda araştırmanın kültürel bağlamı temsil yeteneğinin artırılması bakımından farklı bölgelerden, farklı meslek gruplarından, farklı firma ölçeklerinden ve ekonomik faaliyet sınıflarından katılımcılara ulaşılmaya çaba gösterilmiştir. Katılımcılarla yapılan görüşmelerin ardından elde edilen veriler MAXQDA 2024 programı yardımıyla nitel içerik analizine tabi tutulmuştur. Yapılan içerik analizleri sonucunda çalışan ve yöneticilerin görüşleri irdelenmiş ve belirli tema, alt tema ve kodlar altında toplanmıştır. Araştırmanın sonuçlarına göre, Türk kültürel bağlamı içerisinde liderliğin en temel unsurunun motive etme olduğu görülmüştür. Türk iş yaşamı bağlamında etkili liderlerin ortaya çıkmasının temel şartı ise kriz süreçlerinin varlığı olarak gösterilmiştir. Söz konusu iki kavramın temel farkı, etkili liderin sonuç alma odaklı olmasına dayandırılmıştır. Bununla birlikte Türk kültürel bağlamı içerisinde etkili lideri tanımlayan en önemli özellik çalışanlarıyla yakından ilgilenmesi olmuştur. Ayrıca kültürel ve örgütsel bağlamda etkili liderliğin öne çıkan örnekleri etkin kriz yönetimi ile özdeşleştirilmiştir. Kültürel değer tanımının alışkanlıklar üzerinden yapıldığı ülkemizde, yardımsever olma ve birlikte hareket etme en temel kültürel değerlerimiz olarak öne çıkmaktadır. Nitekim söz konusu kültürel değerlerin örgütsel alana yansıması olarak örgütlerde yardımlaşma kültürü oluşturma ve birlikte iş görme anlayışları en temel örgüt kültürü bileşenleri olarak gösterilmiştir. Bu bağlamda kültürün belirleyicisi olduğu örgütsel bileşenlerden biri olan liderliğin, kültüre uyumu ve kültürü tanımasına büyük önem atfedilmiştir. Söz konusu ilişkinin örgütsel bağlamda etkili liderliğin oluşumunda da önemli etkileri olduğu saptanmıştır. Bu doğrultuda Türk kültürel bağlamında ortaya çıkan etkili liderlerin; kültüre uyumlu ve bölgesel alt kültürel değerlere hakim olan kişiler olmasının altı çizilmiştir. Türk etkili liderlerin, daha VII disiplinli olduğu ifade edilen diğer kültürlerdeki liderlerden en temel farkı ise otoriter ve sahiplenici bir liderlik tarzını benimsemiş olmalarıdır. Ayrıca toplumumuzdaki ataerkil yapıdan kaynaklanan söz konusu liderlik tarzlarının daha çok erkek liderler tarafından sergilendiği ve dolayısıyla toplumumuzdaki etkili liderlerin daha çok erkeklerden çıktığı ifade edilmiştir. Bu anlamda etkili liderlikte kadın erkek farkının en temel sebepleri arasında; toplumsal ataerkil yapı, kadın ve erkek arasındaki düşünce yapısı farkı ve kadının daha duygusal bir varlık oluşu öne çıkmıştır. Araştırma sonuçlarının işaret ettiği bu bulgular ışığında konuyla ilgilenen araştırmacılara ve uygulamacılara yön verebilecek öneriler geliştirilmiş ve Türkiye'de örgütsel bağlamda etkili liderlik davranışının doğasına ve dinamiklerine yönelik kapsamlı bir tematik gösterim sunulmuştur. Bu bağlamda mevcut ve potansiyel liderlere, Türk kültürü bağlamında etkili liderlik davranışlarını ve tarzlarını anlama ve değerlendirme imkânı sunulmaya çalışılmıştır.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Liderlik, Etkili Liderlik, Örgütler, Kültürel Değerler, Türk Kültürü., Leadership, Effective Leadership, Organizations, Cultural Values, Turkish Culture.
