İzmir şehri çöp gübresinin kimi bitki besin maddesi ve ağır metal içerikleri

Katı atık kompostları heterojen bir materyal olduğu için tarım alanlarına uygulama durumunda belirli aralıklarla kirlilik ve toksik tesir açısından kontrol edilmelidir. İzmir Büyükşehir Belediyesi'ne ait Uzundere katı atık kompost tesisinin ürünleri daha önce 1989-1990 tarihleri arasında bu açıdan ele alınmıştır. Ancak yukarıda belirtilen nedenden dolayı, bu tesise ait kompostun bir kez daha incelenmesi amacıyla bu çalışma gerçekleştirilmiştir. 1991-1992 tarihleri arasında her ay kompost örnekleri alınmış ve makro (C, N, P, K, Ca, Mg, Na), mikro (Fe, Zn, Mn, Cu, B, Mo) bitki besin elementleri ile toksik ağır metaller (Pb, Co, Cr, Cd, Ni, Sn, Sb, Al) bakımından incelenmiştir. Elde edilen sonuçlara göre N,C, organik madde ve C/N oranları yaz aylarına ait kompostlarda yüksek bulunmuştur. Ahır gübresi değerleri ile karşılaştırıldığında N ve Mg'un yakın, buna karşılık P, K ve Ca'un düşük olduğu görülmüştür. Kompostun önemli bir parametresi olan Na'un sadece Ocak ayında literatür değerlerinden yüksek, diğer aylarda normal düzeylerde bulunduğu belirlenmiştir. İncelenen bu elementlere ait değerler bir yıl önce yapılan çalışmanın sonuçlarına yakın bulunmuştur. Komposttaki Fe, Zn, Mn, Cu, B, ve Mo miktarları yüksek düzeylerde belirlenmiştir. Demir, Mn, ve Cu bakımından iki yıl boyunca birbirine yakın değerler elde edilmiş, Zn'un daha yüksek, B ve Mo'in ise düşük olduğu görülmüştür. Ancak Mart-Nisan ayları kompostunun B içeriği bitkilere zarar verebilecek düzeye çıkmıştır. Bu nedenle, bu dönemde alınan kompostun B'a kadar hassas bitkilere verilmemesi önerilir. Literatür bulguları ışığı altında, komposttaki ağır metaller (Pb, Co, Cr, Cd, Sn, Sb, Al) sorun yaratmayacak düzeylerde saptanmıştır. Elementelerin istatistiki bakımdan farklılık göstermediği aylar; N, P, Ca, Mg ve Na için Temmuz- Ağustos, Fe, Zn, Mn, B ve Mo için Mart, ağır metaller için Eylül- Ekim ayları olarak belirlenmiştir.