Prostat kanserinde NKX3.1 transkripsiyon faktörünün DNA hasarı üzerine etki mekanizmasının araştırılması

Prostat kanseri gelişen ülkelerde yüksek insidansıyla önemli bir kanser türünü temsil etmektedir. Serumdaki Prostat Spesifik Antijen (PSA) düzeyi ile erken teşhis, cerrahi müdahale ve radyasyon terapisi ölüm oranını önemli ölçüde azaltmaktadır. Bununla birlikte teşhisi ile ilgili yeterince biyomarkörün tanımlanmamış olması erken tanı ve tedaviyi zorlaştırmaktadır. Ayrıca PSA seviyesinin de birçok olguda hatalı pozitif veya hatalı negatif sonuç verdiği bilinmektedir. Bu nedenle prostat kanseri gelişiminin moleküler biyolojisinin anlaşılması, daha iyi müdahale stratejilerinin geliştirilebilmesi amacıyla bu hastalığın tümörleşme potansiyelinin ileri düzeyde açıklanabilmesi için zorunlu hale gelmiştir. NKX3.1 androjen ile regüle edilen bir homeobox genidir. Prostat gelişiminde erken eksprese edilen bir transkripsiyon faktörü olarak prostat epitelinin farklılaşmasında önemli bir rol oynadığına inanılmaktadır. NKX3.1 ekspresyonu prostat ve testise özgüldür. NKX3.1, insan prostat kanserlerinin yaklaşık % 80ʼ inde kaybedilen 8p21 kromozomal bölgesinde haritalanmıştır. NKX3.1 ekspresyonunun kaybedilmesi prostat tümör oluşumunda genellikle erken bir olay olduğu için NKX3.1, bir tümör baskılayıcı gen olarak görülmektedir. NKX3.1ʼ in fonksiyonel özellikleri henüz karakterize edilememiş olsa bile prostat kanseri oluşumuna ve gelişimine katkısını belirleyebilmek amacıyla NKX3.1 ekspresyonu ve fonksiyonu üzerinde yoğun bir şekilde çalışılmaktadır. Bu çalışmanın amacını temel olarak, prostat kanserinin gelişiminde önemli olduğu düşünülen NKX3.1 transkripsiyon faktörünün moleküler etkileşimlerin anlaşılması ve regüle etmekte olduğu genlerin belirlenebilmesi oluşturmaktadır. Bu doğrultuda NKX3.1ʼ in bir transkripsiyon faktörü olarak bazı genleri transkripsiyonel seviyede değiştirerek DNA hasarına yanıt veren tamir yolaklarını etkileyip etkilemediği veya tamiri gerçekleştirecek olan kompleksler içerisinde yer alıp almadığı sorgulanmaya çalışılmıştır. Bu çalışmada immünopresipitasyon denemesi kullanılarak NKX3.1 ile androjen reseptörü (AR) ve HOXB13 arasında doğrudan bir etkileşim olduğu belirlenmiştir. Bununla birlikte bu etkileşimlerin fonksiyonel öneminin araştırılması için daha ileri düzeyde çalışmalar yapılmasına gerek vardır. Ayrıca RT-PCR analizleri ile ya sentetik androjen (R1881) varlığıyla uyarılan LNCaP hücrelerinde ya da HisMax-NKX3.1 transfeksiyonu yoluyla NKX3.1ʼ i yüksek bir seviyede eksprese eden DU145 hücrelerinde bazı apoptoz, hücre döngüsü ve DNA hasarı genlerinin ekspresyon profillerindeki değişiklikler çalışılmıştır. RT-PCR analizleri sonucunda bazı DNA hasarı onarım genlerinin ekspresyon seviyelerinin değiştiğinin gözlenmesi ve Bowen ve ark. ları (2007) tarafından NKX3.1 proteininin topoizomeraz I ile etkileştiğinin ortaya konulması, NKX3.1ʼ in DNA hasarı üzerine olan etkisine yoğunlaşılmasına yol açmıştır. Bu ilişkinin araştırılması için topoizomeraz inhibitörlerinin etkinliği esnasında DNA hasarı markörü olarak bilinen H2AX fosforilasyonuna bakılmış ve NKX3.1 artmışekspresyonunun DNA hasarına yanıt olarak γ-H2AX sinyali ile ters orantılı olduğu saptanmıştır. Tüm bu veriler NKX3.1 transkripsiyon faktörünün topoizomeraz inhibisyonu ilişkili DNA hasarına yanıt olarak çift zincir kırığı tamir yolaklarında önemli bir rolü olduğunu göstermekte ancak NKX3.1ʼ in fonksiyonel ilişkisinin ve hasar tamir yolaklarının daha iyi aydınlatılabilmesi için daha fazla deneysel çalışmalara gereksinim duyulmaktadır.