Uluslararası rekabet gücünün belirleyenleri

Küreselleşmeyle birlikte, mal, hizmet ve sermaye akınlarının önündeki engellerin kaldırılması, serbestleşmenin hızlanması bunun yanında teknolojik gelişme ve iyileşmelerle kapasite artışlarının yaşanması, ülkeleri küresel piyasalardan daha fazla pay sahibi olamaya itmiş ve uluslararası rekabet gücü kavramının öne çıkmasına neden olmuştur. Türkiye'nin de içinde bulunduğu ekonomik liberalizasyon sürecinde dış ticaret akımlarının önemli derecede artması, rekabet gücündeki konumunun sorgulanmasına yol açmıştır. Bu çalışma, Türkiye dış ticaretinin ağırlığını oluşturan imalat sanayi sektörünün, uluslararası rekabet gücüne etki eden faktörlerini analiz etmeyi amaçlamaktadır. Çalışmada öncelikli olarak Türkiye dış ticaretinin yapısı seçilmiş ülkeler açsından karşılaştırmalı olarak değerlendirilmiştir. Aynı zamanda Türk imalat sanayi sektörünün, dış piyasayla uyumlu mal üretebilme gücü ve ihracattaki yapısal değişimleri, Sabit Piyasa Payı (CMS) yöntemi kullanılarak analiz edilmiştir. Daha sonra uluslararası mal piyasalarında daha fazla pay sahibi olma ve bu yönde ihracat piyasa payı artışını etkileyen fiyat ve fiyat dışı yapısal faktörlerin gelişimi, Türk imalat sanayi alt sektörleri için 2003-2010 dönemi kapsamında incelenmiştir. Çalışmanın ampirik kısmında ise Türk imalat sanayinin bu rekabet değişkenlerinin, toplam dünya ve AB piyasaları ihracat piyasa payı artışına olan etkileri panel veri yöntemi kullanılarak analiz edilmiştir. Ampirik analizin önemli bir noktası da imalat sanayinin rekabet gücünde, yenilik ve teknolojik yapılanmaların giderek önem kazanmasıyla, ihracat piyasa payı rekabetine etki eden faktörlerin farklı teknoloji düzeyinde ele alınmış olmasıdır. Bu kapsamda yapılan değerlendirmelerden çıkan sonuçlar sektörel olarak değişmekle birlikte, genel olarak Türkiye'nin uluslararası rekabet gücünde daha çok fiyata dayalı bir rekabeti benimsemiş olsa da, fiyata dayalı rekabet unsurlarının piyasa payı artışında sınırlı kaldığı ortaya çıkmıştır. Özellikle hedef ülkelerin talepleriyle uyumlu mal kompozisyonu geliştirememiş olması, bu anlamda rekabet gücü elde etmede önemli bir eksiklik olduğu saptanmıştır. Ayrıca imalat sanayinde bilgi ve teknolojik yetersizliklerin ithalat bağımlılığını artırması, ithalat fiyatlarındaki değişmelerin ihracat piyasa payını önemli ölçüde etkilediği de belirlenmiştir.