Sodyum klorürün bazı arpa (Hordeum vulgare L.) kültür çeşitlerinde mineral beslenme ve protein metabolizması üzerine etkileri
Yükleniyor...
Tarih
2004
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Ege Üniversitesi
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Bu çalışmada, Türkiyeʼde üretimi yapılan beş farklı arpa (Hordeum vulgare L.) kültür çeşidinde (Anadolu 98, Efes 3, F1 Gem, Süleyman Bey, Vamık Hoca), tohum çimlenme aşamasında ve farklı gelişme dönemlerindeki bitkilere Hoagland besin çözeltisi ile birlikte uygulanan değişik konsantrasyonlardaki tuzun (0, 120, 180 ve 240 mM NaCl), tohum çimlenmesi, fide gelişimi, kök-gövde büyümesi, azot, fosfor, potasyum, sodyum, kalsiyum, magnezyum, klor gibi mineral maddelerin alımı üzerine etkilerinin yanı sıra, yaprak bağıl su içeriği, fotosentetik pigment miktarları, fotosentetik verim, prolin ve protein miktarları değişimi ile süperoksit dismutaz (SOD), peroksidaz (PO), katalaz (CAT) gibi oksidatif enzim aktiviteleri üzerindeki etkilerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Elde ettiğimiz sonuçlara göre, uygulanan tuz konsantrasyonu artışına paralel olarak, incelenen tüm arpa kültür çeşitlerinde ve özellikle Anadolu 98 ve Efes 3ʼte, tohum çimlenme oranı, oluşan fidelerde kök ve koleoptil büyümesi ile yaş ağırlıkları azalmakta, kuru ağırlıkları ise artmaktadır. Sürekli tuzlu ortamda gelişen ve farklı gelişme dönemlerinde tuz uygulanan bitkilerde kök ve gövde büyümesi, yine Anadolu 98 ve Efes 3 kültür çeşitlerinde, F1 Gem, Süleyman Bey ve Vamık Hoca kültür çeşitlerine oranla daha fazla engellenmiştir. Mineral madde analizi sonuçlarımız, tüm arpa kültür çeşitlerinde, uygulanan tuz konsantrasyonu artışına paralel şekilde Na+ ve Cl- miktarlarının arttığını, diğer mineral madde miktarlarının ise, kültür çeşitlerine göre değişkenlikler gösterdiğini ortaya koymuştur. Bundan başka, özellikle uzun süreli ve sürekli tuz uygulamaları, tüm arpa kültür çeşitlerinde yaprak bağıl su içeriğinde azalmaya neden olmuştur. Uygulanan konsantrasyonla bağıntılı oluşan tuz stresi, Anadolu 98 ve Efes 3 kültür çeşitlerinde fotosentez verimi ve fotosentetik pigment içeriğinde azalmaya, F1 Gem, Süleyman Bey ve Vamık Hoca kültür çeşitlerinde ise, düşük düzeyde de olsa artışa yol açmıştır. Uygulanan tuz konsantrasyonuyla ilişkili olarak, incelenen tüm arpa çeşitlerinde prolin miktarının arttığı, prolin birikiminin özellikle 2 hafta süresince tuz uygulanan gruplarda ve konsantrasyon artışına paralel şekilde gerçekleştiği saptanmıştır. Anadolu 98, Efes 3 ve Vamık Hoca kültür çeşitlerinde uygulanan 120 ve 180 mM NaClʼün, nicel ve nitel protein miktarlarını arttırdığı, 240 mM NaClʼün ise azalttığı; F1 Gem ve Süleyman Bey çeşitlerinde ise uygulanan farklı konsantrasyonlardaki NaClʼün nicel ve nitel protein miktarlarını arttırdığı saptanmıştır. Diğer yandan, farklı konsantrasyonda uygulanan tuz, tüm kültür çeşitlerinde SOD, PO ve CAT aktivitelerinde artışa yol açmıştır. Bu oksidatif enzim aktivite artışları, 2 haftalık bitkilerde, 4 haftalık bitkilere göre, daha yüksek değerde bulunmuştur. Bunun yanı sıra, Süleyman Bey ve Vamık Hoca kültür çeşitlerindeki enzim aktiviteleri, diğer kültür çeşitlerine oranla daha düşük düzeydedir. Elde ettiğimiz verilerin ışığında, Süleyman Bey ve Vamık Hoca kültür çeşitlerinin tuz stresine karşı daha fazla toleranslı olduğu sonucuna varabiliriz.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Antioksidatif enzim, arpa, hordeum vulgare L., mineral madde, NaCl, prolin, protein, tuz stresi, verim., Antioxidatif enzyme, barley, hordeum vulgare L., mineral elements, NaCl, proline, protein, salt stress, yield., Biyoloji A.B.D.
