Tuz stresinin farklı domates (Lycopersicon) genotiplerinde fizyolojik ve biyokimyasal özellikleri üzerine etkisi
Yükleniyor...
Dosyalar
Tarih
2002
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Ege Üniversitesi
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Dünyada ve ülkemizde yapılan yanlış uygulamalar sonucu, tarımsal ekosistemlerde önemli ekonomik kayıplar ve çevre sorunları meydana gelmektedir. Sulama suları, düzensiz sulama, aşırı ve yanlış gübreleme ve yanlış toprak işleme gibi nedenlerle ortaya çıkan toprak tuzluluğu, tarımın geleceğini tehdit etmektedir. Her yıl giderek büyüyen ve verim kayıplarına neden olan olay, ülkemizde de tarımı yapılan kültür bitkilerinde domatesin ( lycopersicon spp) büyüme ve verimliliğine olumsuz yönde etkilemektedir. Domates bitkisinin tuza toleranslı olan yabani formlarını kullanarak, kültür formlarında dayanıklılığın geliştirilmesine yönelik çalışmaların bilimsel ve ticari anlamda henüz başarılı olmaması bu yöndeki çalışmların artması gerektiğini göstermektedir. Bitkinin dayanıklılığının ortaya konmasında en önemli yol olan fizyolojik ve biyokimyasal tepkilerin araştırılması, bu çalışmanın da temelini oluşturmaktadır. Bu çalışmada tuza duyarlı olduğu bilinenL. Eesculentum var. Riogrande ve tuza toleranslı L. Pennelii türleri kullanılarak, NaCl (sodyum klorür) tipi tuz stresinin zamana ve konstrasyona bağlı olarak, total supeoksit dismutaz (SOD) aktivitesi, total protein, peroksidaz aktivitesi, askorbat peroksidaz aktivitesi, lipid peroksidayon seviyesi, fotosentetik verimlilik, bağıl nem içeriği ile kök ve gövde büyümesi üzerine olan etkileri incelenmiştir. NaCl uygulaması sonucunda kök ve gövde büyümesi üzerine olan etkileri incelenmiştir. NaCI uygulaması sonucunda kök ve gövde büyümeleri duyarlı tüylerde, dayanıklı olanlara göre engellenmiştir. Yaprak bağıl nem içeriği, toleranslı tür L.pennelli'de küçük de olsa artışlar gösterirken duyarlı türde azalmalar olmuştur. NaCI'nin fotosentetik verimliliğe etkisi, dayanıklı türde artış gösterirken, duyarlı olanda önemli değişikliklerle karşılaşılmamıştır. Total SOD aktiviteleri ise dayanıklı türde artarken, duyarlı türde azalma göstermiştir. Protein içerikleri her iki türde de, genellikle NaCI artışına bağlı olarak kontrole göre artmıltır. Stres süresinin artması dayanıklı tür L. pennelli'de peroksidaz aktivitesinde artışa neden olurken, duyarlı tür L. Esculentum var. Riogrande'de yüksek konsantrasyonda küçük azalmalar göstermiştir. Askorbat peroksidaz aktivitesi, dayanıklı türde artarken, duyarlı türde azalmıştır. Lipid peroksidasyon seviyesi ise stres süresine ve şiddetine bağlı olarak her iki türde de genelde artışlar göstermiştir. Yapılan tüm incelemeler; L. pennelli'nin NaCI stresine karşı verdiği tepkiler, bu türün uyum mekanizmalarının daha iyi olduğunu ve L. esculentum var. riogrande'ye üstünlük sağlayacağını göstermiştir. Bu nedenle; dayanıklı yabani formlardakifizyolojik ve biyokimyasal araştırmaların yapılarak dayanıklılığı sağlayan faktörlerin ortaya çıkarılması, kültür formlarının da dayanıklılığın geliştirilmesine önemli katkıda bulunacaktır.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Biyoloji Anabilim Dalı
