Edmonton Kırılganlık Ölçeği'nin Türk toplumu için geçerlik ve güvenirliğinin incelenmesi
Yükleniyor...
Dosyalar
Tarih
2013
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Ege Üniversitesi
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Bu araştırma yaşlı bireylerin kırılganlığını belirlemek için Rolfson ve arkadaşları tarafından 2006 yılında geliştirilen “Edmonton Frail Scale – Edmonton Kırılganlık Ölçeği”nin Türk toplumunda geçerlik ve güvenirliğini incelemek amacı ile metodolojik olarak gerçekleştirilmiştir (9,10). Araştırmanın örneklemini 01 eylül 2011-01 Nisan 2012 tarihleri arasında İzmir Narlıdere Dinlenme ve Bakımevi Dinç Yaşlı Konutlarında yaşayan araştırmaya katılmayı kabul eden 65 yaş ve üzeri 130 yaşlı birey oluşturmuştur. İletişim problemi (sağırlı, körlük) ve el becerisini kullanma engeli olan bireyler araştırmaya alınmamıştır. “Edmonton Kırılganlık Ölçeği” 11 maddelik bir ölçektir. Ölçeğin madde sayısı Türk toplumuna uyarlama aşamasında değişmemiştir. Ölçeğin toplam puan ortalaması ve standart sapması 5.88 ± 3.81 olarak saptanmıştır. Ölçeğin ilk olarak dil eşdeğerliliğinin sağlanması için, ölçeğin Türkçeye çevirisi ve geri çevirisi yapılmıştır. Çeviri işleminin ardından uzman görüşleri alınmış ve uzmanların önerileri doğrultusunda gerekli düzeltmeler yapılmıştır. “Edmonton Kırılganlık Ölçeği” nin güvenirlik çalışmalarında ilk olarak ölçeğin zamana karşı değişmezliğini belirlemek için birinci uygulamadan 2-3 hafta sonra ölçek 30 kişiye tekrar uygulanmış ve ilk uygulama ve ikinci uygulama arasındaki uyumları kappa uyum analizi ile hesaplanmış ve ölçeğin zamana karşı değişmezlik özelliği yüksek bulunmuştur (Kappa (κ)= Min: 0.828, Max: 1.000) Yapılan “madde analizi” sonucunda ölçekteki maddelerin madde toplam korelasyon katsayısı 0.12-0.65 arasında saptanmış ve 6. maddenin toplam madde korelasyonu 0.20‘nin altında bulunmuştur. Bu madde yaşlının kullandığı ilaç sayısının miktarını sorguladığı ve kırılganlığın tespitinde kullanılan ilaç sayısı önemli olduğu için ölçekten çıkarılmamıştır. Ölçeğin iç tutarlılığını test etmek için Cronbach Alpha katsayısı belirlenmiştir. Ölçeğin tümü için elde edilen Cronbach alpha değeri 0.75’dir. Ölçeğin kapsam geçerliğinin sınanması sırasında 6 uzmandan görüş alınmış, öneriler doğrultusunda değişiklikler yapılmıştır. Ölçekteki 11 maddenin içerik geçerliği için altı uzmanın verdiği puanlara göre yapılan Kendall W analizi sonucu uzmanların puanları arasındaki farkın istatistiksel olarak önemli bir fark olmadığı ve uzmanların puanlarının uyumlu olduğunu saptanmıştır (Kendall W=0.147, p= 0.549). Edmonton Kırılganlık Ölçeği puan ortalamalarının yaş, medeni durum, yaşlılık algısı, komorbidite, ilaç sayısı, düşme sıklığı, yaşam kalitesi, hastanede kalma süresi gibi değişkenlerle ilişkisi değerlendirildiğinde, literatür ile paralel sonuçlar gösterip, ölçeğin yapı geçerliğine kanıt oluşturmuştur. Sonuç olarak; “Edmonton Frail Scale – Edmonton Kırılganlık Ölçeği”nin Türk toplumu için yeterli güvenirlik ve geçerlik göstergelerine sahip bir ölçme aracı olduğu saptanmıştır. Bu sonuca göre ölçeğin yaşlı bireylerin kırılganlığının belirlenmesinde kullanılması önerilmektedir.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Yaşlı, kırılganlık, geçerlik, güvenirlik, Edmonton Kırılganlık Ölçeği., Elderly, frail, validity, reliability, Edmonton Frail Scale., İç Hastalıkları Hemşireliği A.B.D.
