Kallus kültürü ile tütün ve datura dihaploidlerinin elde edilmesinde bitki büyüme maddelerinin etkisi

Karabağlar 6265 tütün çeşidinde, anter kültürü yolu ile Nitsch (1969) besin ortamı kullanılarak haploid bitkiler elde edilmiştir. Çiçeklenme başlangıcında bu haploid bitkilerden alınan sap diskleri 0,2 - 0,5 - 1.0mg/1 2,4-D+0.2mg/1kinetin ve 0,4 - 1,0 - 2.0mg/1 kinetin içeren Murashige-skoog (MS) ortamlarda karanlık koşullarda kültüre alınmıştır. 1986'da yapılan çalışmada 15 günlük subkültürlerden iyi sonuç alınamaması nedeniyle 1988'de iki tekrarlı olarak uygulanan denemede, subkültür yapılmadan, diskler kültüre alındıktan yaklaşık 20 (birinci yılda ayrıca 30 gün), 35, 50 ve 65 gün kültür sürelerinden sonra meydana gelen kalluslar farklılaştırma ortamlarına aktarılmıştır. 2.0-1.0mg/1 NAA+0.2mg/1 kinetin içeren ortamların kallus gelişimi üzerine daha etkili olduğu gözlenmiştir. Hemen hemen bütün ortamlarda en yüksek sürgün verme oranları 35 gün kültür süresinden sonra farklılaştırma ortamlarına aktarılan büyük kallusslardan (ortalama %43,9)elde edilmiştir. Köklendirmeden sonra bitkiler saksılara şaşırtılmışlardır. Kallus kültürleri ile elde edilen bitkilerde Walther (1961) yöntemi kullanılarak yapraklarda yapılan kromozom sayımları sonucunda dihaploidlerin yanı sıra haploid, tetraploid, kimera, mixoploid ve aneuploid kromozom sayılarına sahip bitkilerde belirlenmiştir. En fazla dihaploid bitki sayısı bütün ortamlara ait kalluslardan 35 gün süreden sonra oluşturulan farklılaştırmalardan elde edilmiştir. Datura innoxia'ya ait bitkiler Bornova'da 1986, 1987 ve 1988 yıllarında yetiştirilmiştir. Nitsch (1969) ortamında kültüre alınan anterlerden çoğunlukla anormal bitkiler elde edilmiştir. Haploid oldukları kromozom sayımları ile belirlenen ve çiçeklenme başlangıcında bulunan bitkilerden alınan sap diskleri 1.0mg/1 NAA+0.2mg/1 kinetin İçeren MS ortamında kültüre alındığında, oluşan kallusların biraz sert olduğu gözlenmiştir. Kallus veren disk yüzdesi ortalama %52.995 olarak belirlenmiştir. 10mg/1 kinetin içeren farklılaştırma ortamlarında 1988 yılında sürgünler elde edilirken, 1989 yılında kalluslardan sürgün elde edilememiştir. Tütün ve daturada değişik ploidi düzeylerine sahip bitkileri ayırabilmek için kromozom sayımlarının yanı sıra stoma kilit hücre irilikleri, stoma hücrelerinde bulunan kloroplast sayıları ve polen irilikleri gibi yardımcı teknikler de araştırmada denenmiştir.