Bir üniversite hastanesinde antineoplastik ilaç uygulayan hemşirelerin güvenlik önlemleri ile ilgili bilgi, tutum ve davranışlarının geliştirilmesine yönelik eğitim programının değerlendirilmesi
Küçük Resim Yok
Tarih
2023
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Ege Üniversitesi
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Giriş ve Amaç: Antineoplastik ilaçlar sağlık çalışanları için önemli kimyasal risklerdendir. Özellikle kanser tedavisinde bu ilaçların kullanımının artmasıyla hemşireler arasında mesleki maruziyet riski artmaktadır. Kişisel koruyucu ekipman kullanımı gibi güvenli uygulamaların mesleki antineoplastik ilaç maruziyetini ve sağlık etkilerinin görülme olasılığını azalttığı bilinmektedir. Bu araştırma, antineoplastik ilaç uygulayan hemşirelerin güvenlik önlemleri ile ilgili bilgi, tutum ve davranışlarının geliştirilmesine yönelik bir eğitim programını değerlendirilmek amacıyla yürütülmüştür. Gereç ve Yöntem: Bu çalışma önce sonra karşılaştırmalı bir müdahale çalışmasıdır. Veri toplama aracı olarak ölçek ve anket kullanılmıştır. Hemşireler öz bildirim yoluyla veri toplama aracını doldurmuştur. İlk veriler eğitim müdahalesinin hemen öncesinde, ikinci veriler eğitim müdahalesinin üç ay sonrasında toplanmıştır. Ayrıca eğitim müdahalesi sonrası birinci ve ikinci ayda hatırlatıcı WhatsApp mesajları gönderilmiştir. Rutin antineoplastik ilaç uygulaması yapılan üç bölümde (dahiliye anabilim dalı, erişkin onkoloji bilim dalı, çocuk onkoloji bilim dalı) 104 hemşire çalışmakta olup, 67 hemşirenin katılımı ile araştırma süreci tamamlanmıştır. Araştırmanın bağımlı değişkeni "Tehlikeli İlaçları Güvenli Kullanma Önlemlerinin Kullanımını Öngören Faktörler" ölçeğidir. Ölçek Polovich tarafından Sağlığı Geliştirme Modeli temel alınarak geliştirilmiş, Türkçe geçerlilik ve güvenilirlik çalışması Türkay ve ark. tarafından yapılmıştır. Ölçek: bilgi düzeyi, risk algısı, öz yeterlilik, engel algısı, kişiler arası etkiler (kişiler arası modelleme ve kişiler arası normlar), çıkar çatışması, işyeri güvenlik ortamı, kişisel koruyucu donanım kullanımı alt ölçeklerinden oluşmakta olup toplam 84 sorudur. Bağımsız değişkenler olarak hemşirelerin sosyodemografik özellikleri, sağlık durumları ile ilgili özellikleri, çalışma özellikleri ve çalıştığı birimin özellikleri 22 soru ile değerlendirilmiştir. Verilerin analizinde bağımsız değişkenler için tanımlayıcı istatistikler kullanılmıştır. "Tehlikeli İlaçları Güvenli Kullanma Önlemlerinin Kullanımını Öngören Faktörler Ölçeği" içerisindeki her bir alt ölçekten alınan toplam puanların eğitim öncesi ve sonrası değişiminin analizi bağımlı gruplar için t-testi ile yapılmıştır. Maruziyet ile ilgili bilgi düzeyindeki her bir alt maddenin eğitim öncesi ve sonrası doğru yanıtlanmalarını karşılaştırırken bağımlı gruplarda ki-kare (McNemar testi) kullanılmıştır. Diğer alt ölçeklerdeki her bir alt maddeyi eğitim öncesi ve sonrası karşılaştırırken Wilcoxon testi ile analizler yapılmıştır. Eğitim sonrası alt ölçek puan değişimlerinin hemşirelerin bazı özelikleri açısından karşılaştırılmasında bağımsız iki grup arasındaki farkın t testi (student t testi), ve Mann-Whitney U testi ile analizler yapılmıştır. Eğitim öncesi ve eğitim sonrası alt ölçekler arasındaki ilişkiyi değerlendirmek için Spearman korelasyon analizi kullanılmıştır. Korelasyonun gücü r=0.00-0.24 ise zayıf, r=0.25-0.49 ise orta, r=0.50-0.74 ise güçlü, r=0.75-1.00 ise çok güçlü diye nitelendirilmiştir. Verilerin analizi SPSS 25.0 programı kullanılarak değerlendirilmiştir. Anlamlılık düzeyi olarak p<0.05 kabul edilmiştir. Bulgular: Hemşirelerin eğitim sonrası bilgi düzeyi (p<0.00), özyeterlilik (p:0.003), algılanan risk (p<0.00), kişiler arası modelleme (p<0.00), KKD kullanma sıklığı (p<0.00) alt ölçek puan ortalamalarında artış olmuştur. Eğitim sonrası işyeri güvenlik ortamı (p:0.047) alt ölçeği puan ortalaması azalmış; engel algısı, algılanan çıkar çatışması, kişiler arası normlar alt ölçeklerinde ise değişim olmamıştır (p>0.05). Engel algısı ile algılanan çıkar çatışması alt ölçekleri arasında hem eğitim öncesi hem de eğitim sonrası, özyeterlilik ile işyeri güvenlik ortamı puanlarında eğitim sonrası olumlu yönde güçlü bir korelasyon bulunmuştur. Daha önce antineoplastik ilaçlarla çalışma eğitimi almayan (p<0.00), şu anda çalıştığı birimde beş yıldan daha az çalışan (p:0.026), antineoplastik ilaçlardan kaynaklı sağlık sorunu yaşadığını düşünen hemşirelerin (p:0<00) özyeterlilik puanları daha çok artmıştır. Dahiliye anabilim dalında çalışanların çocuk ve erişkin onkoloji bilim dallarında çalışanlara göre engel algısı puanları daha çok artmıştır (p:0.023). 40 yaş ve üzerinde olan hemşirelerin algılanan risk puanları daha çok artmıştır (p:0.039). Çocuk onkoloji ve erişkin onkoloji bilim dallarında çalışanların kişiler arası modelleme puanı artışı daha fazladır (p:0.010). Şu anda çalıştığı birimde beş yıl ve üzerinde çalışan hemşirelerin işyeri güvenlik ortamı puanları daha çok azalmıştır (p:0.038). Sonuç: Kişisel koruyucu donanım kullanımını arttırmak için eğitimlerin önemli olduğu görülmüştür. Ancak kişisel koruyucu donanım kullanımı halen istenen seviyelerde değildir. Eğitimlerin verilmesi sorumluluğu bireye yönelten yaklaşıma neden olmaktadır. Sorunun kaynağına yönelik çözümler için daha yapısal düzenlemelere ihtiyaç duyulmaktadır. Bu nedenle güvenlik önlemlerine uyumu arttırmak için, güvenlik davranışlarının önündeki engelleri kaldırmaya yönelik çalışanların ihtiyaçlarını gözeten, güvenlik iklimini iyileştirici müdahaleler yapılmalıdır. Anahtar Kelimeler: eğitim müdahalesi; onkoloji hemşireleri; mesleki maruziyet; kişisel koruyucu ekipman
Introduction and Aim: Antineoplastic drugs are important chemical risks for healthcare workers. Especially with the increasing use of these drugs in cancer treatment, the risk of occupational exposure among nurses is increasing. Safe practices such as the use of personal protective equipment are known to reduce occupational antineoplastic drug exposure and the likelihood of health effects. This study was conducted to evaluate a training programme to improve the knowledge, attitudes and behaviours of nurses administering antineoplastic drugs regarding safety precautions. Materials and Methods: This research is a before-and-after comparative intervention study. A scale and a questionnaire were used as data collection tools. Nurses completed the data collection tool through self-administration. The first data were collected just before the educational intervention and the second data were collected three months after the educational intervention. In addition, reminder WhatsApp messages were sent in the first and second month after the educational intervention. The research process was completed with the participation of 67 nurses from three departments where routine antineoplastic drug administration was performed. The dependent variable of the study was the "Factors Predicting Use of Hazardous Drug Safe-Handling Precautions" scale. The scale was developed by Polovich based on the Health Promotion Model and the Turkish validity and reliability study was conducted by Türkay et al. The scale consists of: knowledge of the hazard, perceived risk, perceived barriers, interpersonal influence, self-efficacy, conflict of interest, workplace safety climate, use of personal protective equipment subscales and has a total of 84 questions. As independent variables, sociodemographic characteristics of the nurses, characteristics related to their health status, working characteristics and characteristics of the unit where they work were evaluated with 22 questions. Descriptive statistics were used for independent variables in data analysis. The change in the total scores obtained from each subscale in the "Factors Predicting Use of Hazardous Drug Safe-Handling Precautions" scale before and after the training was analysed by t-test for dependent groups. Chi-square (McNemar test) was used in dependent groups when comparing the correct responses of each sub-item at the level of knowledge about exposure before and after the training. Wilcoxon test was used to compare each sub-item in other subscales before and after the training. In the comparison of the post-training subscale score changes in terms of some characteristics of the nurses, analyses were made with the t test (Student t test) and Mann-Whitney U test for the difference between two independent groups. Spearman correlation analysis was used to evaluate the relationship between the subscales before and after the training. The strength of the correlation was characterised as weak if r=0.00-0.24, moderate if r=0.25-0.49, strong if r=0.50-0.74 and very strong if r=0.75-1.00. Data were analysed using the SPSS 25.0 programme. p<0.05 was accepted as significance level. Results: After the training, there was an increase in the mean scores of knowledge level (p<0.00), self-efficacy (p:0.003), perceived risk (p<0.00), interpersonal modelling (p<0.00), and use of PPE (p<0.00) subscales. After the training, the mean score of the subscale of workplace safety climate (p:0.047) decreased; there was no change in the subscales of perceived barriers, perceived conflict of interest, and interpersonal norms. A strong positive correlation was found between perceived barriers and perceived conflict of interest subscales both before and after the training, and between self-efficacy and workplace safety climate scores after the training. The self-efficacy scores of nurses who had not received training on working with antineoplastic drugs before (p<0.00), who had worked in their current unit for less than five years (p:0.026), and who thought that they had health problems caused by antineoplastic drugs (p<0.00) increased more. The perceived barriers scores of those working in internal medicine department increased more than those working in paediatric and adult oncology departments (p:0.023). Nurses aged 40 years and over had higher perceived risk scores (p:0.039). Interpersonal modelling scores of nurses working in paediatric oncology and adult oncology disciplines increased more (p:0.010). Workplace safety climate scores of nurses who have been working in their current unit for five years or more decreased more (p:0.038). Conclusions: It has been observed that educations are important to increase the use of personal protective equipment. However, personal protective equipment use is still not at the desired levels. Providing educations leads to an approach that directs the responsibility to the individual. More structural arrangements are needed for solutions to the source of the problem. For this reason, in order to increase compliance with safety measures, interventions should be made to improve the safety climate, taking into account the needs of employees to remove the barriers to safety behaviours. Keywords: educational intervention; oncology nurses; occupational exposure; personal protective equipment
Introduction and Aim: Antineoplastic drugs are important chemical risks for healthcare workers. Especially with the increasing use of these drugs in cancer treatment, the risk of occupational exposure among nurses is increasing. Safe practices such as the use of personal protective equipment are known to reduce occupational antineoplastic drug exposure and the likelihood of health effects. This study was conducted to evaluate a training programme to improve the knowledge, attitudes and behaviours of nurses administering antineoplastic drugs regarding safety precautions. Materials and Methods: This research is a before-and-after comparative intervention study. A scale and a questionnaire were used as data collection tools. Nurses completed the data collection tool through self-administration. The first data were collected just before the educational intervention and the second data were collected three months after the educational intervention. In addition, reminder WhatsApp messages were sent in the first and second month after the educational intervention. The research process was completed with the participation of 67 nurses from three departments where routine antineoplastic drug administration was performed. The dependent variable of the study was the "Factors Predicting Use of Hazardous Drug Safe-Handling Precautions" scale. The scale was developed by Polovich based on the Health Promotion Model and the Turkish validity and reliability study was conducted by Türkay et al. The scale consists of: knowledge of the hazard, perceived risk, perceived barriers, interpersonal influence, self-efficacy, conflict of interest, workplace safety climate, use of personal protective equipment subscales and has a total of 84 questions. As independent variables, sociodemographic characteristics of the nurses, characteristics related to their health status, working characteristics and characteristics of the unit where they work were evaluated with 22 questions. Descriptive statistics were used for independent variables in data analysis. The change in the total scores obtained from each subscale in the "Factors Predicting Use of Hazardous Drug Safe-Handling Precautions" scale before and after the training was analysed by t-test for dependent groups. Chi-square (McNemar test) was used in dependent groups when comparing the correct responses of each sub-item at the level of knowledge about exposure before and after the training. Wilcoxon test was used to compare each sub-item in other subscales before and after the training. In the comparison of the post-training subscale score changes in terms of some characteristics of the nurses, analyses were made with the t test (Student t test) and Mann-Whitney U test for the difference between two independent groups. Spearman correlation analysis was used to evaluate the relationship between the subscales before and after the training. The strength of the correlation was characterised as weak if r=0.00-0.24, moderate if r=0.25-0.49, strong if r=0.50-0.74 and very strong if r=0.75-1.00. Data were analysed using the SPSS 25.0 programme. p<0.05 was accepted as significance level. Results: After the training, there was an increase in the mean scores of knowledge level (p<0.00), self-efficacy (p:0.003), perceived risk (p<0.00), interpersonal modelling (p<0.00), and use of PPE (p<0.00) subscales. After the training, the mean score of the subscale of workplace safety climate (p:0.047) decreased; there was no change in the subscales of perceived barriers, perceived conflict of interest, and interpersonal norms. A strong positive correlation was found between perceived barriers and perceived conflict of interest subscales both before and after the training, and between self-efficacy and workplace safety climate scores after the training. The self-efficacy scores of nurses who had not received training on working with antineoplastic drugs before (p<0.00), who had worked in their current unit for less than five years (p:0.026), and who thought that they had health problems caused by antineoplastic drugs (p<0.00) increased more. The perceived barriers scores of those working in internal medicine department increased more than those working in paediatric and adult oncology departments (p:0.023). Nurses aged 40 years and over had higher perceived risk scores (p:0.039). Interpersonal modelling scores of nurses working in paediatric oncology and adult oncology disciplines increased more (p:0.010). Workplace safety climate scores of nurses who have been working in their current unit for five years or more decreased more (p:0.038). Conclusions: It has been observed that educations are important to increase the use of personal protective equipment. However, personal protective equipment use is still not at the desired levels. Providing educations leads to an approach that directs the responsibility to the individual. More structural arrangements are needed for solutions to the source of the problem. For this reason, in order to increase compliance with safety measures, interventions should be made to improve the safety climate, taking into account the needs of employees to remove the barriers to safety behaviours. Keywords: educational intervention; oncology nurses; occupational exposure; personal protective equipment
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Halk Sağlığı, Public Health, eğitim müdahalesi, onkoloji hemşireleri, mesleki maruziyet, kişisel koruyucu ekipman, educational intervention, oncology nurses, occupational exposure, personal protective equipment
