Sovyet Sosyalist Cumhuriyetleri Birliğinin yılışından sonra Azerbaycan-Rusya ilişkileri
Yükleniyor...
Tarih
2006
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Ege Üniversitesi
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Bu araştırmanın temel amacı Sovyet Sosyalist Cumhuriyetleri Birliğinin yıkılışından günümüze kadar geçen sürede Azerbaycan Cumhuriyeti ile Rusya Federasyonu arasındaki siyasi ilişkilerin bilimsel olarak analiz edilmesidir. SSCBʼnin çöküşünün ardından Güney Kafkasyaʼda ortaya çıkan üç devletten biri olan Azerbaycan Cumhuriyeti, komşuları ile ilişkilerini yeni bir düzlemde kurma çabası içine girmiştir. Bağımsız Azerbaycan Cumhuriyeti için komşularıyla ilişkiler içinde en fazla önem arz edeni, ülkenin kaderi üzerinde tarihsel açıdan son iki yüz yıl içinde belirleyici konumda olan Rusya ile ilişkiler olmuştur. Rusya ile ilişkiler artık eyalet-merkez arasındaki ilişkiler boyutundan çıkmış ve iki bağımsız devlet arasında adil ilişkiler düzlemine yerleşmiştir. 1994 yılına kadar iki devlet arasında daha çok çatışma yoğunluklu olmak kaydıyla ikili ilişkiler üst düzeyde olmuştur. Bunun da nendi, o dönemdeki iktidarın Rusya karşıtı politikası ve Rusyaʼnın, Dağlık Karabağ savaşında Azerbaycanʼın aldığı yenilgilerin arkasındaki aktör olarak görülmesidir. Bu durum Haydar Aliyevʼin göreve gelmesi sürecinde ve görevde olduğu dönemde de kendisini hissettirmiştir. Ama, yeni dönemde yaşanan gerginlikler daha sivil boyutta olmuş ve iki ülke arasında doğrudan çatışma hemen-hemen hiç yaşanmamıştır. Günümüzde ilişkiler daha farklı boyuta oturmuş, şu anda Azerbaycanʼın genel olarak dengeli dış politikası ile Rusyaʼnın dengeli yayılmacı dış politikası çerçevesinde sürdürülmektedir. Rusya, ayrıca Hazar Deniziʼnin Azerbaycanʼa ait kıyısında yer alan geniş petrol rezervlerinin işletilmesi ve taşınması konusunda da aktif bir tutum almıştır. Ayrıca, özellikle 1994ʼten sonra Azerbaycanʼın batılı petrol şirketleri ile yaptığı bütün petrol antlaşmalarına dahil olmak istemiş ve petrolün Batı dünyasına Rus toprakları üzerinden geçecek boru hatları ile ulaştırılması gerektiğini savunmuştur. Rusyaʼnın Azerbaycan politikaları bölgede birbirine karşı olan ülke blokları oluşturmuştur.Rusya, İran ve Ermenistanʼla görüş birliği içerisindeyken, Türkiye ve ABD, Azerbaycanʼın Rusyaʼdan tamamen bağımsız olması yönünde Bakü ile işbirliği içine girmiştir Özellikle, 1990ʼların ikinci yarısından itibaren, ABD, Azerbaycan petrolüne olan ilgisi nedeniyle bölgede Rusyaʼya karşı önemli bir aktör olarak ortaya çıkmaktadır.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Uluslararası İlişkiler A.B.D.
